Obywatelski HiT – dlaczego i dla kogo?
Inicjatywa Obywatelski HiT powstała w odpowiedzi na wprowadzenie w miejsce wiedzy o społeczeństwie w (zakresie podstawowym) w liceach, technikach i szkołach branżowych nowego przedmiotu – historii i teraźniejszości.
Grupę współtworzą eksperci organizacji od wielu lat zajmujących się edukacją historyczną i obywatelską, m.in. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Ośrodka Karta, Szkoły Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego, Europejskiego Centrum Solidarności i Stowarzyszenia 61, akademicy oraz nauczycielki i nauczyciele, pasjonaci historii i wiedzy o społeczeństwie.
Podstawa programowa HiT-u, a także pierwszy dopuszczony do użytku szkolnego podręcznik autorstwa prof. Wojciecha Roszkowskiego budzą niepokój historyków, nauczycieli, rodziców i samych młodych ludzi. Dlatego zbieramy już istniejące oraz opracowujemy zupełnie nowe materiały edukacyjne do wykorzystania w nauce nowego przedmiotu.
Na stronie Obywatelski HiT znajdziecie obszerną bazę materiałów edukacyjnych. To ponad 600 pozycji: filmów, scenariuszy lekcji, propozycji ćwiczeń, tekstów źródłowych, haseł słownikowych itd. Wśród nich znajdują się materiały nowe, stworzone specjalnie do nauki HiT-u przez nasz zespół i inicjatywy partnerskie (m.in. Uczę HiT z CEO, Cyfrowy HiT, Historia BEZ KITU, Otwarta szkoła, Jak zrobić z HiTu hit – więcej informacji o partnerach poniżej) oraz wybrane przez nas, istniejące już wcześniej pomoce edukacyjne do historii najnowszej i edukacji obywatelskiej (m.in. materiały serwisu e-podręczniki i archiwa Polskiego Radia).
Materiały są uporządkowane merytorycznie (zgodnie z punktami podstawy programowej HiT-u) oraz ze względu na ich rodzaj (lekcje, filmy, teksty itd.). Mamy nadzieję, że takie ułożenie treści ułatwi pracę Wam – nauczycielkom i nauczycielom, a także uczniom i uczennicom.
Uważamy, że bez rzetelnej edukacji dotyczącej historii najnowszej, a także bez krytycznej refleksji nad tym, jakich postaw wymaga od nas współczesny świat, trudno być świadomym i zaangażowanym obywatelem czy obywatelką. Jesteśmy przekonani, że opracowane i zebrane przez nas materiały pomogą pogłębić edukację historyczną i obywatelską, uczynić ją bardziej krytyczną, skuteczną i atrakcyjną dla młodych ludzi, a co za tym idzie – ułatwić im zrozumienie otaczającej nas rzeczywistości. Obywatelski HiT powstaje z myślą o nauczycielach i nauczycielkach, a także o uczennicach i uczniach, którzy uczą się nie tylko dat, ale i samodzielnego myślenia i angażują się obywatelsko.
Jeśli macie jakieś uwagi co do zawartości, układu treści lub macie własne propozycje materiałów, które Waszym zdaniem powinny być dostępne dla nauczycieli i nauczycielek – piszcie na adres szymon.rebowski@sosdlaedukacji.pl.
ObywatelskiHit.pl powstał w zespole:
Koordynacja koncepcji i zespołu: Alicja Pacewicz, Szymon Rębowski
Redakcja: Alicja Pacewicz, Szymon Rębowski, Róża Rzeplińska
Projekt strony: Robert Czajka, zespół UX
Projekt i wykonanie bazy danych, programowanie: Vavatech
Ewaluacja i korekta: Anna Ścisłowska
Wybór i porządkowanie treści: Mieszko Lisiecki, Monika Nawracka, Paweł Satała
Realizacja filmów: Piotr Wójcik, Picture Doc
Profil i społeczność FB: Monika Auch-Szkoda
Kierownictwo produkcji: Szymon Rębowski
Koncepcja merytoryczna
prof. dr hab. Andrzej Friszke – historyk urodzony w 1956 r. w Olsztynie. Profesor w Instytucie Studiów Politycznych PAN, od 1998 r. wykładowca Collegium Civitas. W 1981 r. redaktor działu historycznego w „Tygodniku Solidarność”, od 1982 r. członek redakcji „Więzi”, członek Klubu Inteligencji Katolickiej, od 2000 r. przewodniczący Stowarzyszenia „Archiwum Solidarności”. Od 2010 r. profesor, od 2013 r. członek korespondent PAN. W latach 1999-2006 członek Kolegium IPN, a w latach 2011-2016 Rady IPN. Członek Rady Muzeum Historii Polski (2009-2020), Rady Ośrodka „Karta”, Kolegium Europejskiego Centrum Solidarności. Laureat licznych nagród za opublikowane książki.
Agnieszka Jankowiak-Maik – nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie, tutorka, trenerka Odysei Umysłu, publicystka oraz aktywistka edukacyjna, znana w sieci jako „Babka od histy”. Autorka książki „Historia, której nie było”. Laureatka XIV edycji Nagrody im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”, „Medalu Wolności Słowa” Grand Press w kategorii „Obywatel(ka)” oraz tytułu Wielkopolski Nauczyciel Roku 2021. Promotorka nowoczesnych metod nauczania, społeczeństwa obywatelskiego i kobiecej strony historii.
Inga Leśniewska-Orlicka – historyczka, historyczka filmu, kuratorka i współautorka przeglądów filmowych, między innymi „Kadry Wrocławia”, „Kadry z PRL-u”, „Kino z tamtych lat” oraz łączących kino i historię projektów artystycznych i edukacyjnych. Autorka prac naukowych opierających się na filmowym źródle. Propagatorka twórczych lekcji i innowacyjności w nauczaniu. Na co dzień uczy historii w liceum i technikum oraz prowadzi DKF działający przy Centrum Edukacji Kulturalnej Dzieci i Młodzieży we Wrocławiu.
dr Kamil Ławniczak – doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce, adiunkt w Katedrze Metodologii Badań nad Polityką, Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze: podejmowanie decyzji w Unii Europejskiej, legitymizacja UE i demokracja na poziomie ponadnarodowym, teorie integracji europejskiej i stosunków międzynarodowych, metodologia nauk społecznych, metody badawcze w studiach europejskich.
dr Monika J. Nawracka – antropolożka i lingwistka. Absolwentka etnologii (jej magisterium w zakresie antropologii historii zostało wyróżnione w konkursie Fundacji Ekumenicznej Tolerancja), polonistyki, iranistyki, studiów glottodydaktycznych na Uniwersytecie Warszawskim oraz Międzywydziałowego Studium Pedagogicznego na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie. Stypendystka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Studiowała także w Teheranie na Uniwersytecie Teherańskim i Uniwersytecie Allameh Tabataba’i. Promotorka podejścia transkulturowego, konstruktywistycznego a zarazem refleksyjnego w uczeniu się i nauczaniu. Uczy polskiego jako obcego/drugiego.
Alicja Pacewicz – współzałożycielka Centrum Edukacji Obywatelskiej i Fundacji Szkoła z Klasą. Współautorka podręczników do edukacji obywatelskiej (ze śp. Tomaszem Mertą) i programów dla szkół, m.in. „Kształcenie obywatelskie w szkole samorządowej” (KOSS), „Przewodnik obywatelski”, „Szkoła z klasą”, „Ślady przeszłości”, „Młodzi głosują”. Ekspertka europejskiej sieci edukacji obywatelskiej (NECE). Koordynatorka SOS dla Edukacji, członkini Warszawskiej Rady Edukacyjnej oraz Kolegium Historyczno-Programowego Europejskiego Centrum Solidarności.
Aleksander Pawlicki – wykładowca dydaktyki w Szkole Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent IH UW i Szkoły Nauk Społecznych PAN. Odwiedzał szkołę w rolach ucznia, rodzica, nauczyciela i dyrektora. Od ponad dwudziestu lat uczy historii, WOS-u, filozofii i retoryki. Uczestniczył w tworzeniu podstawy programowej z historii (2008 r.), modyfikowaniu egzaminów CKE i reformie nadzoru pedagogicznego.
Szymon Rębowski – edukator historyczny, studiuje historię i ekonomię w ramach Kolegium MISH UW. Przez wiele lat prowadził warsztaty i koordynował projekty edukacyjne w warszawskim Domu Spotkań z Historią. Współpracował z Dziecięcym Uniwersytetem Ciekawej Historii i Ośrodkiem Karta (jest współtwórcą platformy edukacyjnej www.wojnaipamiec.pl). W latach 2019-2021 był redaktorem „Zeszytów do debat historycznych” w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Jest redaktorem wicenaczelnym „Magazynu Kontakt”.
Jacek Staniszewski – dyrektor, nauczyciel historii we właśnie otworzonej szkole DobraTu na warszawskiej Woli. Do niedawna dyrektor szkoły podstawowej i liceum Akademia Dobrej Edukacji na Górczewskiej 13 w Warszawie. Od 1995 r. aktywny nauczyciel historii. Od 2010 r. mieszka w Warszawie, gdzie pracował w Pracowni Historycznej Instytutu Badań Edukacyjnych. Prowadzi zajęcia dla przyszłych nauczycieli w Szkole Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2016 r. jest ambasadorem Euroclio. Prowadził wiele warsztatów za granicą. Uczestnik projektów międzynarodowych. Prowadzi blog doklasy.pl, w którym opisuje nietradycyjne sposoby nauczania historii, oraz podcast „Podcasterix”.
Alicja Wancerz-Gluza – szefowa Działu Edukacji i Innowacji Fundacji Ośrodka Karta, polonistka, w latach 80. nauczycielka. Prowadziła Klub Oświaty „Solidarności”; współzałożycielka i redaktorka podziemnego pisma „Karta”; współtwórczyni Ośrodka Karta. Koordynatorka wielu programów Karty, głównie edukacyjnych – w tym przez 20 lat badawczego konkursu historycznego dla młodzieży „Historia Bliska” w sieci EUSTORY. Współtworzyła i prowadziła portale edukacyjne www.uczycsiezhistorii.pl, www.wojnaipamiec.pl.
dr hab. Łukasz Zamęcki – doktor nauk o polityce (2010), doktor habilitowany nauk społecznych (2020), pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW. Pełnomocnik Dziekana ds. dyscypliny nauki o polityce i administracji, członek Rady Dyscyplin Nauki o Polityce i Administracji oraz Nauki o Bezpieczeństwie. Współpracownik MEN i CKE (m.in. współautor koncepcji egzaminu maturalnego z WOS-u oraz członek zespołu ekspertów do prac nad tworzeniem podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie wiedzy o społeczeństwie), sekretarz naukowy Komitetu Głównego Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym ( od 2017 r.), rzeczoznawca MEN podręczników szkolnych, ekspert Narodowej Agencji Programu Erasmus+, nauczyciel WOS-u.
Inicjatywy Partnerskie
Centrum Edukacji Obywatelskiej – przygotowuje serię materiałów dedykowanych nowemu przedmiotowi, tj. historii i teraźniejszości. Zaplanowaliśmy powstanie scenariuszy lekcji, pojedynczych aktywności oraz materiałów inspirujących do dyskusji i realizacji projektów. Materiały mają przede wszystkim charakter praktyczny, umożliwiający prowadzenie ciekawych i atrakcyjnych dla uczniów i uczennic lekcji tego przedmiotu. Bazujemy na aktywnych metodach pracy i wykorzystaniu materiałów audiowizualnych, chcemy zachęcać młodzież do dyskusji na ważne i aktualne tematy dotyczące współczesności, demokracji i społeczeństwa. Dodatkowo osoby zgłoszone do udziału w programie będą miały możliwość wzięcia udziału w szkoleniach i webinariach, na których pokażemy jak pracować z przygotowanymi materiałami, spotkania będą też okazją do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy uczestnikami. Zgłoszenia do udziału można dokonać na stronie: opolityce.ceo.org.pl/programy-edukacyjne/historia-i-terazniejszosc. Serdecznie zapraszamy do udziału!
Cyfrowy HiT – e-podręcznik mający docelowo obejmować zakres podstawy programowej HiT. Wykorzystuje interaktywne i animowane formy prezentacji informacji, takie jak mapy narracyjne i interaktywne osie czasu. Wszystkie materiały są wzbogacone o szeroki zestaw materiałów źródłowych – filmów, zdjęć, reprodukcji dokumentów i map. Materiały te umożliwiają zapoznanie z różnymi perspektywami interpretacji zjawisk i procesów historycznych.
Cyfrowy HiT składa się z autorskich narracji przygotowanych zarówno przez praktyków nauczania szkolnego, jak i akademików specjalizujących się w różnych dziedzinach. Może być wykorzystywany przez nauczycieli do prowadzenia zajęć, edukacji odwróconej oraz asymetrycznej. E-podręcznik w swoim założeniu ma także służyć do samodzielnej pracy uczniów i uczennic – powtarzania i utrwalania wiedzy. Projekt został zainicjowany i jest koordynowany przez zespół, który w 2021 r. wydał e-podręcznik www.CyfroweHistorie.pl obejmujący okres dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej.
Towarzystwo Edukacji Obywatelskiej Ohistorie – inicjatywa historyków, nauczycieli i edukatorów, głównie z Lubelszczyzny. Naszą odpowiedzią na traktowanie historii przez obecną władzę, w tym na ministerialny HiT jest „Historia BEZ KITU”. Naszym celem jest opracowanie materiałów dla nauczycieli i uczniów (filmów, rozmów z historykami, scenariuszy lekcji), które opowiedzą historię w duchu krytycznym i obywatelskim, otwartą na dialog i wieloperspektywiczną.
Historia nie może zamykać się w przeszłości i odcinać od świata. Historia ma nas otwierać na wyzwania przyszłości.
Wszystkie materiały i linki będziemy zamieszczać na stronie historiabezkitu.pl.
„Otwarta szkoła. Jak zrobić z HiT-u hit” – platforma edukacyjna tworzona przez Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita. Materiały umieszczone na platformie adresowane są do tych nauczycieli nowego przedmiotu historia i teraźniejszość (HiT), którzy chcą ominąć pułapki indoktrynacji i manipulacji faktami, jakie grożą w wypadku bezrefleksyjnej realizacji podstawy programowej tego wprowadzonego do szkół ponadpodstawowych przedmiotu. Pokazujemy, jak można pracować z uczniami, żeby skłonić ich do samodzielnego namysłu i krytycznego spojrzenia na obiegowe opinie i uproszczone oceny. Materiały edukacyjne na naszej platformie są ujęte w bloki tematyczne; jej użytkownicy mogą w wyszukiwarce z łatwością odnaleźć odpowiednie treści edukacyjne służące do realizacji haseł podstawy programowej. Każdy blok tematyczny zawiera odniesienia do podstawy programowej, opisuje cele prowadzonych zajęć oraz kryteria oceny efektów nauki, przedstawia ważne pojęcia związane z tematem oraz proponuje ogólny sposób realizacji i metody pracy z uczniami. Projekt realizowany jest przy wsparciu Funduszu Obywatelskiego im. Henryka Wujca.
Stowarzyszenie 61 – Niezależna, apartyjna organizacja pozarządowa, której celem jest wspieranie świadomego i aktywnego udziału obywateli w wyborach oraz monitorowanie życia publicznego. Od 2005 r. prowadzimy największą bazę danych o polskiej polityce. W serwisie MamPrawoWiedziec.pl prezentujemy dane o doświadczeniu zawodowym i społecznym, poglądach, aktywności i stanie majątku posłów, senatorów, posłów do Parlamentu Europejskiego, prezydentów miasta oraz kandydatów na te funkcje. MamPrawoWiedziec.pl ma swoją wersję lżejszą, mobilną: Sejmomierz.pl. Nasz drugi serwis, Jawnylobbing.pl, ma za zadanie zwiększyć transparentność działań lobbystów. Trzeci, SkładSadu.pl, to wyszukiwarka sędziów powołanych przez neoKRS.
Poglądy polityków i świadomość obywateli. Przed każdymi wyborami kierujemy do kandydatów specjalny kwestionariusz, zawierający pytania o ich poglądy, cele i kompetencje. Wyniki ankiet upowszechniamy w formie prostych quizów przedwyborczych. Naszym celem jest wspomożenie obywateli w podejmowaniu świadomych decyzji wyborczych i motywowanie polityków do jasnego deklarowania planów. Po wyborach kontynuujemy badanie wśród osób wybranych na konkretne stanowiska.
Edukacja obywatelska dorosłych. Opracowujemy i realizujemy autorskie scenariusze warsztatów z zakresu edukacji obywatelskiej zarówno dla młodych, jak i dorosłych obywateli. Animujemy organizacje i ruchy obywatelskie działające wokół wyborów.
Przewodniki dla zdezorientowanych. Dostarczamy obywatelską dietę dla zdezorientowanych wyborców. Robimy narzędziowniki, pomocniki z prawami obywatelskimi, przedstawiamy nowe prawa, informujemy o pracy Sejmu, porównujemy poglądy kandydatów, tłumaczymy procedury wyborcze.
