Życie wspólnoty państwowej w Rzeczypospolitej Polskiej, a w jej ramach także każdej wspólnoty samorządowej, jest uregulowane obowiązującym systemem prawa. Jest on hierarchicznie uporządkowany i odnosi się do licznych sfer życia obywateli. Na szczycie tego systemu znajduje się Konstytucja RP jako najwyższy akt prawny określający specyfikę ustroju państwa polskiego. Zawiera liczne normy, których znajomość jest przydatna w wielu sytuacjach życia codziennego.

Po zapoznaniu się z materiałem: Scharakteryzujesz system partyjny w państwie niedemokratycznym. Wyjaśnisz różnice w sposobie funkcjonowania systemu partyjnego w państwie demokratycznym i niedemokratycznym. Rozróżnisz partie hegemoniczne i satelickie. Uzasadnisz znaczenie funkcjonowania partii satelickich dla legitymizacji władzy w państwie autorytarnym.

Słyszymy czasem, że państwo powinno zapewnić opiekę zdrowotną. Mówimy, że obowiązkiem państwa jest dbać o bezpieczeństwo obywateli. Mieszkamy w jakimś państwie, jesteśmy obywatelami jakiegoś państwa. Zdarza się też, że narzekamy, że państwo niewystarczająco dba o stan dróg i autostrad, nadmiernie ogranicza wolność jednostki albo nakłada zbyt wysokie podatki. Czym jednak jest owo „państwo”? Czy za każdym razem, kiedy używamy tego słowa, znaczy ono to samo?

Po zapoznaniu się z materiałem: Wyjaśnisz znaczenie hasła „Nieważne, jakiego koloru jest kot – ważne, by łowił myszy”. Omówisz symboliczne znaczenie jednej z najważniejszych fotografii XX w. – Tank Mana. Ocenisz rządy Denga Xiaopinga – ich skutki społeczne, polityczne, gospodarcze oraz etyczne dla Chin.

Współczesne demokracje przedstawicielskie oparte są na wzajemnych relacjach między społeczeństwem obywatelskim (świadomymi swoich praw i obowiązków obywatelami) a wybranymi przez nich przedstawicielami, którzy podejmują decyzje w imieniu społeczeństwa. W XIX wieku Alexis Tocqueville podkreślał, że najważniejsza dla funkcjonowania demokracji jest współpraca między obywatelami. Wskazywał na działanie małych społeczności na terenie Stanów Zjednoczonych, podkreślając rolę stowarzyszeń lokalnych dla budowy poczucia wzajemnej odpowiedzialności za siebie, najbliższą okolicę i państwo, w którym żyli. Zwracał uwagę na potrzebę tworzenia świadomości społecznej jako podstawy funkcjonowania państwa demokratycznego.

Ochrona praw człowieka to ważny obszar funkcjonowania państwa demokratycznego. Realizowany jest zarówno przez organy państwa, jak i organizacje pozarządowe. Obywatele polscy mogą realizować swoje prawa przez zrzeszanie się w partiach politycznych, stowarzyszeniach, związkach zawodowych czy związkach pracodawców. Dzięki stowarzyszaniu się wpływają na decyzje władz, negocjują rozwiązania korzystne dla pracowników i pracodawców, budując w ten sposób pola współpracy między obywatelami i rządzącymi. Warto sprawdzić, w jaki sposób można budować różne organizacje wskazujące obszary, w których ochrona praw jednostki jest jeszcze niedoskonała, czy też jakie organizacje pomogą nam w egzekwowaniu praw już zapisanych.

Jednymi z większych pod względem liczby członków organizacji społecznych w Polsce są związki zawodowe, samorządy zawodowe i stowarzyszenia zawodowe.

Sprawne funkcjonowanie państwa wymaga współdziałania wszystkich funkcjonujących na jego terenie władz – bez względu na to, czym się zajmują i w jakim obszarze życia publicznego działają. W ten sposób obok siebie funkcjonują organy administracji państwowej, administracji rządowej i administracji samorządowej, które często się w swoich działaniach uzupełniają. W państwie demokratycznym ważną rolę odgrywają także organizacje pozarządowe – czyli takie, które tworzone są oddolnie przez obywateli, nie zaś przez struktury państwowe. Współkształtują one społeczeństwo obywatelskie.