Kurs wykładów "WOS w Pigułce" przygotowany przez Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Europejskie UW. [!wykład nagrany przed agresją rosyjską na Ukrainę!] Odc. 24 - Media i opinia publiczna Wykłada dr hab. Olgierd Annusewicz

Czym jest fact-checking? Jak chronić się przed fake newsami? Na te i wiele innych pytań odpowiada Marcel ze Stowarzyszenia Demagog oraz Wiktoria- licealistka, która zrealizowała swój mini projekt na temat fake newsów.

Media we współczesnym świecie odgrywają ogromną rolę. Często mówi się o kształtowaniu przez nie opinii publicznej czy o funkcjonowaniu ludzi w tzw. bańkach informacyjnych. To właśnie media dostarczają nam informacji o tym, co dzieje się na świecie. Wręcz jesteśmy nimi bombardowani. Nie zawsze udaje się wybrać spośród tego natłoku najważniejsze wiadomości. Nie zawsze potrafimy oddzielić informacje prawdziwe od fake newsów. Często ograniczamy nasze zainteresowanie wyłącznie do znanych nam portali internetowych, stacji telewizyjnych lub czasopism, pozwalając, aby to one kształtowały nasze spojrzenie na świat. Czy umiesz odróżnić opinie od faktów? Czy pozwalasz, aby to dziennikarze kształtowali twoją ocenę, przyjmując bezwarunkowo ich zdanie?

Monteskiusz jest autorem zasady trójpodziału władz. Podzielił on władzę na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Obecnie do monteskiuszowskiej triady można dołożyć kolejny element – media, które określa się mianem czwartej władzy. Czy tak jest w rzeczywistości?

Ćwiczenie ma na celu przyjrzenie się procesowi selekcji informacji, której dokonują media. Dzięki temu uczniowie i uczennice dowiedzą się, dlaczego ważne informacje często nie znajdują miejsca na łamach prasy i w serwisach informacyjnych. Ćwiczenie można wykorzystać, by pokazać mechanizmy tworzenia wiadomości, ale także by rozpocząć dyskusję o odpowiedzialności i etyczności dziennikarstwa. Młodzi ludzie poznają również najważniejsze informacyjne stacje telewizyjne i spróbują sami wcielić się w ich redaktorów.

Pogarszająca się sytuacja gospodarcza w Polsce w latach 90. XX w., spadek tempa rozwoju, wzrost bezrobocia oraz niska wykrywalność przestępstw i nieskuteczność sądownictwa przyczyniły się do radykalizacji nastrojów społecznych. Rolnicy, wzburzeni spadkiem dochodów i brakiem państwowej ochrony dla krajowych producentów żywności, organizowali blokady dróg. Na początku XXI w. do władzy doszedł Sojusz Lewicy Demokratycznej, na drugą kadencję został wybrany prezydent Aleksander Kwaśniewski, a na scenie politycznej pojawiły się nowe partie. Tamte wybory bardzo mocno zmieniły układ sił, wydawało się, że lewica ma silny mandat do dalszego rządzenia – to za czasów, gdy premierem był Leszek Miller, Polska została przyjęta do Unii Europejskiej. Jednak społeczeństwo polskie, niezadowolone z efektów lewicowego gabinetu oraz licznych afer, w kolejnych wyborach postawiło na prawicowe Prawo i Sprawiedliwość.

Większości młodych ludzi w Rzeczypospolitej Polskiej trudno sobie wyobrazić, że to, co ich otacza, cała demokratyczna rzeczywistość ma dopiero trzy dekady, że samorząd terytorialny w obecnej postaci powstał dopiero 1 stycznia 1999 r. Dla większości uczniów szkół średnich to dużo więcej niż całe ich dotychczasowe życie. Dlatego wspólnie powinniśmy dbać o demokratyczne działanie instytucji państwowych. By tak się stało, należy znać zasady funkcjonowania władz lokalnych i regionalnych w Polsce.

Mamy określone oczekiwania wobec władz gminy i powiatu, w których mieszkamy. Nawet, a może zwłaszcza wówczas, kiedy nie znaleźliśmy czasu, aby pójść na wybory. Nawet jeśli pozwoliliśmy innym zadecydować za nas, kto będzie kierował naszą gminą lub powiatem. Wtedy również zastanawiamy się, dlaczego tak źle działa komunikacja autobusowa, dlaczego akurat w naszej wsi nie ma jeszcze kanalizacji, dlaczego nasza ulica nie została wyremontowana.

Idziesz ulicą i widzisz tabliczkę „Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu…”. Co to znaczy? Dlaczego tego typu tabliczki są umieszczane? Skąd biorą się pieniądze w ramach funduszy europejskich?

Według szacunkowych danych Polonia stanowi 1/3 narodu polskiego. Oznacza to, że około 21 mln osób poczuwających się do narodowości polskiej mieszka poza granicami naszej ojczyzny. Ich tożsamość narodowa – związki z krajem, znajomość języka polskiego i polskiej kultury – jest różna. Zgodnie z art. 6 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.