Wschodnie terytoria przedwojennej II Rzeczypospolitej trafiły do Związku Radzieckiego. W zamian Polska otrzymała tzw. Ziemie Zachodnie należące przed wojną do Niemiec. 🔹 Jakie uczucia towarzyszyły mieszkańcom Polski w 1945 roku? 🔹 Jak poparcie dla swoich rządów próbowali uzyskiwać komuniści? 🔹 Kto był ich najważniejszym przeciwnikiem w walce o władzę nad krajem?

Niniejszy temat ma na celu zaprezentowanie „drugiej strony medalu”. Postaw Polaków, o których zdecydowanie rzadziej się mówi. Zagadnień trudnych, często bolesnych, jednakowoż obecnych w pierwszych latach powojennych. W połączeniu z dobrze znanymi pozytywnymi przykładami postaw Polaków temat pozwoli zbudować kompletną wizję Polski powojennej. Bez przemilczeń.

Prof. Marcin Zaremba, autor świetnie przyjętej monografii "Wielka trwoga", opowiadał w rozmowie z prof. Antonim Dudkiem o dalszych badaniach nad strachem w okresie PRL-u.

Mikołajczyk zdecydował się na walkę o Polskę nie na emigracji, lecz w kraju. Zdawał sobie sprawę, że może się ona zakończyć niepowodzeniem, ale mimo wszystko w jego przekonaniu należało spróbować. Zapraszamy na rozmowę z profesorem Andrzejem Paczkowskim z Polskiej Akademii Nauk, badaczem historii najnowszej, autorem biografii Stanisława Mikołajczyka.

Z punktu widzenia realizacji celów Rządu Rzeczypospolitej na uchodźstwie sytuacja geopolityczna Polski była od 1943 r. niekorzystana. Brak relacji dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim stawiał pod znakiem zapytania zachowanie się „sojusznika naszych sojuszników” po wkroczeniu na ziemie przedwojennej Polski. Gdy Armia Czerwona rozpoczęła zajmowanie tych terenów, otworzył  się nowy etap w historii polskiego podziemia. Armia Krajowa, czyli Wojsko Polskie w konspiracji przystąpiła do realizacji planu Akcji „Burza”. Nie osiągnęła ona jednak zakładanych celów politycznych i wojskowych. Zapraszamy do obejrzenia i wysłuchania rozmowy z dr. Sławomirem Poleszakiem, historykiem z Instytutu Studiów Politycznych PAN i Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, badaczem polskiego podziemia niepodległościowego.

Narodowy Bank Polski wybił monetę kolekcjonerską z serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” z podobizną Józefa Kurasia „Ognia”. Na srebrnej dziesięciozłotówce widnieje poważna twarz młodego mężczyzny w rogatywce i napis „Zachowali się jak trzeba”. Zapraszamy do obejrzenia rozmowy z prof. Rafałem Wnukiem z KUL, historykiem wojennej i powojennej konspiracji.

Artykuł z Kultury Paryskiej.

Kim byli komuniści, którzy po II wojnie światowej objęli w Polsce władzę? Z jakich grup społecznych się wywodzili? Jakie były ich przedwojenne losy? Dlaczego tak mało było wśród nich kobiet? Skąd wzięła się w powojennej elicie władzy taka duża obecność osób z żydowskimi korzeniami? Gościem audycji z cyklu "Rzeczypospolite" był dr Łukasz Bertram z ISP PAN, autor książki "Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i ich socjalizacja polityczna do roku 1956".