1. Wiedza o podstawach życia społecznego
Udostępnij
Skopiowano
1.1 wyjaśnia, dlaczego człowieka rozumie się w tradycji jako „istotę społeczną” (animal sociale), charakteryzuje odgrywane przez niego role społeczne oraz znaczenie życia społecznego dla jego rozwoju i spełnienia
- Generacje praw człowieka
- Nie jesteś sam. Człowiek jako istota społeczna
- Człowiek istotą społeczną – jak ważną rolę odgrywają relacje w naszym życiu?
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.2 wyjaśnia, w jaki sposób rozwijana w nowożytności koncepcja „umowy społecznej” różni się od tradycyjnego pojmowania naturalności więzi społecznych
- Co nas wiąże, czyli o umowie społecznej i preambułach
- Nowa umowa społeczna – Igrzyska Wolności 2021
- Czy to czas na nową umowę społeczną?
- Umowa społeczna
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.3 przedstawia klasyczne określenie dobra wspólnego (bonum commune) i charakteryzuje jego obecność we współczesnych doktrynach politycznych
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
- Normatywny charakter „bonum commune”
- Bonum commune: trzy uwagi o dobru wspólnym
- Dobro wspólne = nowe bogactwo?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.4 wyróżnia podstawowe sposoby realizacji społecznego bytu człowieka: rodzinę, naród, państwo i związki państw; przedstawia specyfikę każdego z nich i ich komplementarność;
- Modele rodziny
- Funkcje rodziny
- Role społeczne i role grupowe. Relacje między grupami społecznymi
- Jakie instytucje chronią rodzinę?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.5 wyjaśnia znaczenie wspólnoty samorządowej; zna treść i genezę zasady pomocniczości jako fundamentu współczesnych państw i formułuje płynące z niej wnioski dla codziennego funkcjonowania
- Władza najbliższa obywatelowi – scenariusz do przedmiotu HiT
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Samorząd terytorialny
- O państwie opiekuńczym
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.6 wyróżnia wspólnoty i grupy tworzące się na podstawie podobieństwa pochodzenia, kultury, sposobu życia, interesów i sytuacji ekonomicznej,
- Subkultura i kontrkultura
- Role społeczne i role grupowe. Relacje między grupami społecznymi
- Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”
- Charakterystyka grupy społecznej – podsumowanie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu
- Polak/Polka, czyli kto?
- Pozostałości, kontynuacje i zaprzeczenia: konsekwencje polityczne, społeczne i kulturowe drugiej wojny światowej
- Długa droga wyzwolenia: mechanizmy procesu dekolonizacji i jego następstwa
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.8 wyjaśnia znaczenie organizacji celowych (np. organizacje polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia) tworzonych przez ludzi dla realizacji ich wspólnych interesów i zadań
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Prawa i obowiązki obywatela polskiego
- Formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym
- Jak założyć organizację pozarządową? Fundacje i stowarzyszenia
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.9 wyjaśnia charakter wspólnot religijnych, ich odmienności związane z treścią wiary, kultem, nauczaniem moralnym i organizacją
- Kontrowersyjne pytanie tygodnika „Time”
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
- Konsekwencje zróżnicowania religijnego ludności
- Religia jako zjawisko społeczne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.10 charakteryzuje państwo jako zorganizowane społeczeństwo (res publica) i wyjaśnia, jakie są podstawowe zadania państwa wobec jego obywateli oraz obowiązki obywateli względem ich państwa
- Co nas wiąże, czyli o umowie społecznej i preambułach
- Po co nam państwo?
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Prawa i obowiązki obywatela polskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.11 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty państwa oraz wyjaśnia, na czym polega racja stanu
- Państwo czy parapaństwo? Przypadek naddniestrza
- Po co nam państwo?
- Czym jest państwo?
- Polska racja stanu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.12 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty jednostek samorządu terytorialnego jako wspólnot lokalnych
- Wspólnie działamy
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Samorząd terytorialny
- Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.13 objaśnia różne modele relacji kościołów i innych związków wyznaniowych z państwem, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji i współczesności Rzeczypospolitej
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Kościół katolicki w PRL cz. 2. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke.
- Kościół katolicki w PRL cz. 1. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.14 przedstawia zarówno klasyczną typologię ustrojów politycznych ze względu na stosunek do dobra wspólnego i na sposób rządu (monarchia, arystokracja, demokracja oraz tyrania, oligarchia i ochlokracja), jak i współczesne przeciwstawienie demokracji i totalitaryzmu
- Po co nam państwo?
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
- The rise of modern populism
- Democracy – a short introduction (język angielski)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.15 wyjaśnia, na czym polega demokracja – zarówno w wersji klasycznej (jako sposób wyznaczania rządzących), jak i w wersji liberalnej (jako polityczny wyraz „suwerenności ludu”
- Skąd wiemy, kiedy demokracja jest rzeczywiście demokracją?
- Współczesny totalitaryzm jako skrajne przeciwieństwo demokracji – na przykładzie Korei Północnej
- Instytucje państw liberalnych
- How to understand power – Eric Liu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.16 rozumie istotę prawa, wyjaśnia, czym jest prawo stanowione (lex) i jego związek z uprawnieniami (ius) obecnymi w niepisanych standardach, niezależnych od władzy prawodawczej; wie, na czym polega różnica między pozytywistyczną a prawnonaturalną koncepcją prawa
- Demokracja to znacznie więcej niż wybory
- Historia idei praw człowieka. Prawo naturalne a prawo stanowione
- Prawo a moralność
- System prawny w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.17. rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne, rodzinne, administracyjne i karne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.18 wyjaśnia podstawy i treść praw człowieka oraz ich związek z dziedzictwem cywilizacji zachodniej (inspiracje płynące z chrześcijaństwa oraz z nauki o prawie naturalnym sięgającej czasów grecko-rzymskich)
- Prawa Człowieka
- Generacje praw człowieka
- Europejska Konwencja Praw Człowieka
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.19 przedstawia zasady ogólne i katalog praw człowieka wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sądowe środki ochrony praw i wolności w Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich
- Wszystkim razem i każdemu z osobna. Co Mnie/Tobie/Nam daje konstytucja?
- Europejska Konwencja Praw Człowieka
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- Dlaczego warto znać Konstytucję? – Stanisław Zakroczymski, Uniwersytet Warszawski
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.20 charakteryzuje sprawiedliwość jako moralny fundament ładu społecznego, wyróżnia sprawiedliwość społeczną, rozdzielczą i wymienną
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Na rzecz sprawiedliwszego świata
- Konstytucja RP. Preambuła, rozdział I i II
- Sprawiedliwość
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.21 rozumie znaczenie roztropności, społecznej komunikacji, sporu, dialogu, kompromisu, solidarności i pokoju społecznego
- Świat widziany wieloma oczami, czyli od empatii do tolerancji
- BYŁA W MOIM ŻYCIU SOLIDARNOŚĆ
- Świetlik — spółdzielnia usług wysokościowych reż. Jacek Knopp
- Solidarność: pokojowa rewolucja
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.22 przedstawia powody tworzenia się związków międzypaństwowych i charakteryzuje unie państw na przykładzie nowożytnych dziejów Europy, odróżnia je od naturalnego pokrewieństwa narodów należących do określonych wspólnot kulturowych (np. narody Europy łacińskiej).
- Proste podziały? Walka o wpływy w świecie dwubiegunowym
- Euro decyzje – scenariusze zajęć
- Międzynarodowe systemy współpracy i bezpieczeństwa. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)
- Wizja przyszłości Unii Europejskiej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały