W marcu 1956 r., podczas zjazdu Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego, Nikita Chruszczow otwarcie skrytykował zmarłego trzy lata wcześniej Józefa Stalina i lansowany przez niego kult jednostki. W Europie Środkowej i Wschodniej ludzie coraz odważniej mówili o złych stronach stalinizmu. W tym samym roku w Polsce zmarł Bolesław Bierut, a chwilę później w Poznaniu doszło do wystąpień robotników, którzy żądali nie tylko poprawy warunków bytowych, ale też swobód obywatelskich i niezależności od ZSRS. Władza krwawo rozprawiła się z protestującymi, jednak latem w Warszawie robotnicy i studenci ponownie wyszli na ulice, domagając się „chleba i wolności”. Napięcie opadło w październiku 1956 r., wraz z objęciem stanowiska I sekretarza KC PZPR przez liberalnego − jak się wydawało − Władysława Gomułkę.

Po zapoznaniu się z materiałem: Omówisz problemy, z jakimi borykało się państwo polskie po II wojnie światowej. Opiszesz zmiany, jakie zaszły w Polsce po przesunięciu granic. Ocenisz, które z przemian w powojennej Polsce można uważać za korzystne, a które za szkodliwe.

Od XII wieku relacje państwo – Kościół katolicki określała specjalna umowa międzynarodowa, zwana konkordatem. Jednym z pierwszych był konkordat wormacki zawarty między Henrykiem V cesarzem (władza państwowa) a papieżem Kalikstem II (władza kościelna). Z biegiem czasu wiele państw zawierało konkordat ze Stolicą Apostolską (dotyczyło to relacji państwo – Kościół katolicki) i określało swój stosunek do Kościołów chrześcijańskich w ustawach zasadniczych (konstytucjach) lub w ustawach zwykłych.

Fundamentem konstytucyjnych praw i wolności jest zasada godności człowieka, przywołana w Preambule [uroczysty wstęp] do Konstytucji RP („Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali, wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka, jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi…”).

Wolność religijną, czyli wolność sumienia i wyznania, jedno z podstawowych praw człowieka, gwarantują nie tylko dokumenty międzynarodowe. Państwa, w ramach swoich przepisów wewnętrznych, doprecyzowują kwestie związane z działalnością kościołów i związków wyznaniowych. Państwo polskie nie jest tu wyjątkiem.

W tym e‑materiale powtórzymy wiadomości z jednego z działów wiedzy o społeczeństwie. Powtórzenie opierać się będzie na zestawie ćwiczeń interaktywnych z zakresu prawa karnego oraz pracy z tekstami źródłowymi i multimediami. W dalszej części znajdują się dokładniejsze informacje na temat tego, jak czytać polecenia oraz odpowiadać na pytania. Podpowiadamy, na co warto zwrócić uwagę.

Po zapoznaniu się z materiałem: Przedstawisz cechy koncepcji praworządności. Scharakteryzujesz państwo prawa. Przeanalizujesz zasady organizacji i funkcjonowania władzy sądowniczej.

Z pewnością z historii pamiętasz takie pojęcia, jak „świętopietrze” czy „dziesięcina”. Są to przykłady dawnych danin na rzecz Kościoła katolickiego. Dziś system finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych wygląda inaczej. Jest bardziej skomplikowany i obwarowany przepisami prawa. Zapoznając się z nim, zwróć uwagę nie tylko skąd Kościoły i związki wyznaniowe otrzymują pieniądze, ale i na co je wydają.

Prawo karne i prawo wykroczeń należą do gałęzi prawa publicznego. Przepisy te przede wszystkim mają na celu chronić interes zbiorowości, a pośrednio również interes jednostki.

Po zapoznaniu się z materiałem: Wskażesz różnice pomiędzy mechanizmami funkcjonowania demokracji bezpośredniej i pośredniej. Scharakteryzujesz sposoby realizacji modelu podziału władzy w państwach demokratycznych. Zdefiniujesz pojęcie państwa prawa i ocenisz znaczenie zasad prawa dla trwałości demokracji.