plan dochodów i wydatków. Roczny budżet państwa jest przygotowywany przez rząd, a uchwalany przez parlament. Z deficytem budżetowym mamy do czynienia, jeśli suma planowanych wydatków państwa jest wyższa od sumy jego dochodów. Nadwyżka budżetowa powstaje z kolei wtedy, gdy dochody państwa są wyższe od jego wydatków. Budżet gminy (powiatu, województwa)…

to zestawienie dochodów i wydatków gospodarstwa domowego.

cele przyjęte przez państwa członkowskie ONZ, które mają być osiągnięte do 2030 roku. Dotyczą pięciu obszarów, tzw. 5xP: ludzie, planeta, dobrobyt, pokój, partnerstwo (ang. people, planet, prosperity, peace, partnership); zob. zrównoważony rozwój.

wymagania, jakie musi spełnić obywatel, aby uzyskać prawo udziału w wyborach, np. cenzus majątkowy, wykształcenia, płci, wieku, zamieszkania (czyli domicyl).

urzędowa kontrola różnych rodzajów wypowiedzi (takich jak: książki, gazety, filmy, programy telewizyjne i radiowe, teksty piosenek) pod względem ich zgodności z ideologią głoszoną przez rządzących lub powszechnie uznawanymi zasadami religii czy moralności. Jeśli do takiej kontroli dochodzi przed upowszechnieniem wypowiedzi, mówimy o cenzurze prewencyjnej, jeśli po jej opublikowaniu – o…

publiczne wyrażenie opinii w ważnej sprawie o znaczeniu międzynarodowym. Deklaracja służy zwykle zamanifestowaniu stanowiska danego państwa lub grupy państw, rzadziej ma charakter zobowiązania prawnego. Na forum ONZ deklaracje przyjmuje się jednogłośnie – są one jednak tylko aktami dobrej woli, niemającymi bezpośrednich skutków prawnych (np. nie istnieją procedury, które pozwoliłyby obywatelom…

Zobacz w Słowniku PWN

(dosłownie: władza ludu z greckiego demos – lud, kratos – władza)– ustrój, w którym władzę – bezpośrednio lub przez wybranych przedstawicieli – sprawują wszyscy obywatele (z wyjątkiem osób pozbawionych praw publicznych), a decyzje podejmowane są zgodnie z wolą większości głosujących. Demokracja bezpośrednia, z którą mieliśmy do czynienia w starożytnych Atenach,…

wartość całej produkcji dóbr i usług w gospodarce narodowej pomniejszona o wartość surowców i usług zużytych w procesie produkcji. Dochód narodowy można też obliczyć, sumując wszystkie wynagrodzenia uzyskane przez wszystkie podmioty gospodarcze (płace, renty zyski) pomniejszone o koszty ich pozyskania.

władza jednostki lub grupy zdobyta zwykle przemocą i dzięki niej utrzymywana. W dyktaturze nie ma wolnych wyborów i niezależnie działających partii politycznych, a prawa człowieka i obywatela są często łamane.