Spotkania z Klio: z prof. Grzegorzem Motyką – autorem książki „Akcja Wisła ’47. Komunistyczna czystka etniczna” – rozmawia prof. Rafał Wnuk.

15 marca 1939 r. za sprawą Adolfa Hitlera Czechosłowacja przestała istnieć. Pod naciskiem przywódcy III Rzeszy – dzień wcześniej – Słowacy ogłosili niepodległość. Natomiast z ziem czeskich utworzono Protektorat Czech i Moraw i powołano urząd protektora Rzeszy, przy czym pozostawiono Czechom autonomiczne władze. W czasie II wojny światowej Słowacja współpracowała z III Rzeszą. Wysłała do obozów zagłady swoich żydowskich mieszkańców. Jej obywatele walczyli u boku armii niemieckiej. W końcowym okresie wojny, w sierpniu 1944 r., część Słowaków niezadowolonych z tej współpracy wywołała jednak powstanie antyniemieckie, które podobnie jak powstanie warszawskie zakończyło się klęską. Poza tym na emigracji, w Wielkiej Brytanii, funkcjonowały władze czechosłowackie skupione wokół prezydenta Edvarda Beneša, które od 1941 r. były uznawane przez państwa alianckie za legalne.

Polskie społeczeństwo wyszło z wojny straumatyzowane. W wyniku zmiany granic wielu ludzi zostało wyrwanych ze swoich dotychczasowych siedzib. Musieli emigrować, a potem niejednokrotnie migrować wewnątrz Polski w poszukaniu lepszego życia. Mieszkańcy powojennej Polski byli biedni, słabo wykształceni i pozbawieni części swojej elity, która albo została wymordowana, albo znalazła się na emigracji. Ponadto w porównaniu z innymi krajami europejskimi nasze państwo było bardzo zapóźnione gospodarczo. Uważa się, że zacofanie gospodarcze wynika ze struktury społecznej, w której elity nie są zainteresowane zmianami, gdyż podważyłyby one ich status. Historycy są zgodni, że na ziemiach polskich na przełomie XVII i XVIII w. nastąpiło załamanie gospodarki i nigdy tej straty już nie odrobiono.

Z tym scenariuszem przeprowadzisz lekcję historii i teraźniejszości podczas której młodzi ludzie: dowiedzą się, czym jest pacyfizm, poznają postacie uznawane za ikony pacyfizmu oraz ich wypowiedzi ilustrujące przekonania dotyczące wojny i stosowania przemocy, zrozumieją, jakie czynniki kształtują poglądy pacyfistyczne, jaka jest ich argumentacja, zrozumieją, że wojny nadal stanowią ogromne zagrożenie dla ludzkości i budując swój światopogląd, warto określić swój stosunek do nich. Scenariusz realizuje zagadnienie III.3 podstawy programowej przedmiotu Historia i teraźniejszość.