5. Świat i Polska w latach 1980-1991
Udostępnij
Skopiowano
5.1 charakteryzuje zmiany w programach zachodnich partii lewicowych i prawicowych widoczne w latach 70. i 80. oraz wzrost popularności programów wolnorynkowych i konserwatywno-liberalnych („nowa prawica”, neoliberalizm)
- Reaganomika i thatcheryzm
- Doktryna liberalna we współczesnym świecie
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Liberalizm ekonomiczny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.2 wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii (1979 rok) i Ronalda Reagana w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1980 rok) dla relacji Wschód–Zachód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.3 charakteryzuje główne przyczyny erozji systemu komunistycznego w latach 80. (wewnętrzne wady systemu, „rewolucja ducha” za „żelazną kurtyną”, twarda postawa Zachodu)
- Upadek Imperium reż. Andrzej Titkow
- Droga do upadku systemu komunistycznego w Polsce
- Rozdzielanie żelaznej kurtyny
- Kryzysy społeczno-polityczne w PRL
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.4 charakteryzuje zmiany zachodzące w Chinach po śmierci Mao Zedonga (rządy Deng Xiaopinga i początek „państwowego kapitalizmu”)
- Przemiany w Chinach po śmierci Mao
- Przemiany w Chinach. Korea Północna
- Chiny. Od upadku Cesarstwa do narodzin supermocarstwa
- Najważniejsze, by kot łapał myszy. Przemiany w Chinach po śmierci Mao
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.5 przedstawia proces powstawania ruchu społecznego „Solidarność”, jego przywódców, charakter, cele i tradycje, do których się odwoływał, a także jego znaczenie dla Polski i świata
- Lech Wałęsa – buntownik, „Bolek”, „Zadra”, prezydent
- Sierpień ‘80, czyli wielki strajk | Dudek o Historii
- Solidarność. Narodziny wolności
- Solidarność: pokojowa rewolucja
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.6 przedstawia okoliczności i skutki wprowadzenia przez władze stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku, formy walki reżimu PRL z wolnościowymi dążeniami Polaków (cenzura, „nieznani sprawcy”, Kopalnia Węgla Kamiennego „Wujek”, Lubin 1982 rok, zamordowanie Grzegorza Przemyka) oraz formy oporu wobec reżimu stanu wojennego
- Wojna polsko-jaruzelska. Postawy Polaków i świata wobec stanu wojennego
- Droga do stanu wojennego | Dudek o Historii
- Droga do konfrontacji
- Stosunek władz PRL do NSZZ “Solidarność”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.7 charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w Polsce w okresie po wprowadzeniu stanu wojennego (pomoc wszystkim prześladowanym, kultura bez cenzury, msze za ojczyznę, osoba bł. ks. Jerzego Popiełuszki, pielgrzymki św. Jana Pawła II do Polski w 1983 i 1987 roku)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.8 charakteryzuje przejawy kryzysu systemu komunistycznego w Polsce w latach 80. (niewydolność gospodarcza) oraz jego skutki w połączeniu z represyjną polityką stanu wojennego (emigracja wielu wykształconych i zaangażowanych społecznie Polaków)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.9 charakteryzuje genezę i znaczenie programu „pierestrojki” Michaiła Gorbaczowa
- Twórca czy niszczyciel? Michaił Gorbaczow i jego „pierestrojka”
- Reformy Michaiła Gorbaczowa
- Rozpad ZSRR – Geneza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.10 wyjaśnia pojęcie uwłaszczenia nomenklatury na przykładzie polityki rządu Mieczysława Rakowskiego (1988–1989)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.11 charakteryzuje przebieg Jesieni Narodów w Europie Środkowej i Wschodniej; wskazuje na prekursorską rolę ruchu społecznego „Solidarność” oraz „rewolucji ducha” zainicjowanej przez św. Jana Pawła II
- Jesień Narodów 1989 r. Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem
- Przekształcenia ustrojowe w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. XX w.
- Jesień Ludów i upadek komunizmu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
- W 1989 roku Niemcy uciekali do Polski w poszukiwaniu wolności. AleHistoria odc. 104
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.12 przedstawia główne wydarzenia związane z przełomem 1989 roku w Polsce (Okrągły Stół, wybory 4 czerwca 1989 roku, wybór gen. Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL, rząd Tadeusza Mazowieckiego); wyjaśnia pojęcie wyborów kontraktowych
- Przełom 1989 roku – Jacek Staniszewski, Akademia Dobrej Edukacji
- 4 CZERWCA 1989 | W SAMO POŁUDNIE
- Solidarność i jej wpływ na przemiany roku 1989
- Wybory 4 czerwca 1989 i ich konsekwencje w Polsce i na świecie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.13 dokonuje bilansu rządów komunistycznych w Polsce, wskazując na ich skutki w warstwie kultury, życia społecznego i gospodarczego
- Społeczeństwo i gospodarka PRL. Próba bilansu. Rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim
- Obraz PRL-u w polskiej historiografii
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.14 charakteryzuje najważniejsze zmiany geopolityczne w najbliższym otoczeniu Polski w latach 1989–1991 (zjednoczenie Niemiec, rozpad Czechosłowacji oraz ZSRS), ze szczególnym uwzględnieniem powstania niepodległych państw bałtyckich, Ukrainy i Białorusi
- The rise and fall of the Berlin Wall – Konrad H. Jarausch
- Zjednoczenie Niemiec w 1990 roku
- Czechosłowacja. Od powojennego odrodzenia do aksamitnego rozwodu. Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim
- Rozpad ZSRS. Czeczenia
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.15 wyjaśnia pojęcia dekomunizacji i lustracji w kontekście prób wychodzenia z postkomunizmu, ujmuje te pojęcia na tle porównawczym, uwzględniając przykłady Niemiec i Czechosłowacji
- Modele dekomunizacji i lustracji
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Pamięć zbiorowa, rozliczenia z przeszłością i konkurujące wspomnienia. Przykłady z Bułgarii, Litwy i Polski.
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Zbrodnia i kara? Sprawiedliwość okresu transformacji w krajach postkomunistycznych. Przykłady z Bułgarii, Litwy, Polski i Niemiec.
- Jaki model dekomunizacji i lustracji jest najbardziej sprawiedliwy?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.16 wskazuje, na czym polegała transformacja gospodarczo-ustrojowa realizowana w Polsce po 1989 roku, na przykładzie założeń oraz implementacji planu Sachsa-Balcerowicza
- Reforma Leszka Balcerowicza, czyli spór o transformację
- Łódzki dyptyk. Wyprawa w przeszłość
- Plan Balcerowicza | Dudek o Historii
- Lekarz i jego gorzkie lekarstwo. Sytuacja gospodarcza w III Rzeczypospolitej i plan Balcerowicza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.18 wyjaśnia znaczenie walki z korupcją dla kultury politycznej i efektywności gospodarczej państwa
- Korupcja w służbie zdrowia
- Najczęściej spotykane patologie władzy
- Problemy społeczne – korupcja
- Klientelizm w sprawowaniu władzy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.19 wyjaśnia pojęcie społeczeństwa obywatelskiego i wskazuje przykłady jego funkcjonowania w Polsce po 1989 roku
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Rola społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznej transformacji. Przykłady z Bułgarii, Niemiec, Polski, Litwy i Ukrainy.
- Geneza społeczeństwa obywatelskiego
- Historia organizacji pozarządowych w Polsce
- Etapy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.20 charakteryzuje zmiany dokonane w konstytucji Polski w 1989 roku
- Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.21 wyjaśnia pojęcie demokratycznego państwa prawa
- Art.2 – Zasada praworządności
- Praworządność i państwo prawa
- Państwo demokratyczne – kryteria
- Kryzys praworządności – jakie ma znaczenie dla młodych? Wykład prof. Adama Bodnara
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.22 wyjaśnia znaczenie istnienia samorządu terytorialnego; charakteryzuje główne etapy jego odbudowy w Polsce po 1989 roku
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Samorząd terytorialny – WOS w Pigułce #13
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.23 charakteryzuje genezę, przebieg i konsekwencje „wojny na górze” w 1990 roku (pierwsze powszechne wybory prezydenckie w 1990 roku i zwycięstwo Lecha Wałęsy).
- Wojna na górze | Dudek o Historii
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- “Wojna na górze” i rozpad obozu solidarnościowego
- Wojna na górze – jak wyglądał konflikt między Lechem Wałęsą, a rządem Tadeusza Mazowieckiego?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały