Udostępnij
Skopiowano
II wojna światowa
- Polacy na frontach II wojny światowej
- Polskie Państwo Podziemne
- Zagłada Żydów
- Spór o Powstanie Warszawskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1. Wiedza o podstawach życia społecznego
- Jak powstaje nowy rząd po wyborach
- Czym się zajmuje gmina
- Na kogo głosuje się w wyborach samorządowych
- Wybory samorządowe
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.1 przedstawia okoliczności i zasady traktatów rzymskich z 1957 roku oraz charakteryzuje funkcjonowanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
- Traktaty rzymskie. EWG
- Traktat rzymski (EWG)
- Powojenna integracja europejska
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia i prawa kobiet
- Krótka historia gender
- Legalizacja aborcji w USA – prawdy i mity
- Why should you read “The Handmaid’s Tale”? – Naomi R. Mercer
- GDZIE SIĘ PODZIAŁY WSZYSTKIE WYNALAZCZYNIE?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Globalne zależności
- Globalna polityka klimatyczna
- ONZ i jego rola w tworzeniu i realizacji zasad zrównoważonego rozwoju
- Na rzecz sprawiedliwszego świata.
- Cały świat w klasie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Migracje i wielokulturowość
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
- Migracje, przesiedlenia, zmiany zamieszkania
- Ludzie na drogach. Ucieczki, deportacje, migracje po II wojnie światowej
- Mniejszość żydowska w Polsce w latach 1918-2022
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.1 wyjaśnia, dlaczego człowieka rozumie się w tradycji jako „istotę społeczną” (animal sociale), charakteryzuje odgrywane przez niego role społeczne oraz znaczenie życia społecznego dla jego rozwoju i spełnienia
- Socjalizacja
- Grupy i role społeczne
- Socjalizacja i grupy społeczne
- Nie jesteś sam. Człowiek jako istota społeczna
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia i prawa człowieka
- “Scena zbrodni”
- “Panie przodem” (film w płatnym dostępie)
- “Minamata” (film w płatnym dostępie)
- “Dukhtar” (film w płatnym dostępie)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.1 charakteryzuje konsekwencje polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe II wojny światowej dla świata
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Konferencja jałtańska, zwana również konferencją krymską 4–11 lutego 1945 r.
- Skutki wojny
- Skutki II wojny światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia II Rzeczpospolitej
- Dwie Konstytucje
- Dwudziestolecie międzywojenne: Polska i Świat
- Bilans otwarcia. Polska u progu Niepodległości
- Wojna 1920 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Dwudziestolecie międzywojenne
- Dwudziestolecie międzywojenne: Polska i Świat
- Wojna 1920 roku
- Narodziny Rosji Radzieckiej. Rozmowa z prof. Mirosławem Filipowiczem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2. Świat i Polska w latach 1945–1956
- ISLAM CZY ISLAMIZM, CZYLI O TYM, JAK UNIKNĄĆ POZORNYCH SYNONIMÓW I STEREOTYPÓW
- Stalinizm w Polsce
- Po co nam NATO?
- 14 maja: Powstanie Układu Warszawskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.1 charakteryzuje zmiany w programach zachodnich partii lewicowych i prawicowych widoczne w latach 70. i 80. oraz wzrost popularności programów wolnorynkowych i konserwatywno-liberalnych („nowa prawica”, neoliberalizm)
- Reaganomika i thatcheryzm
- Doktryna liberalna we współczesnym świecie
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Liberalizm ekonomiczny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.2 wyjaśnia, w jaki sposób rozwijana w nowożytności koncepcja „umowy społecznej” różni się od tradycyjnego pojmowania naturalności więzi społecznych
- Co nas wiąże, czyli o umowie społecznej i preambułach
- Umowa społeczna
- Umowa społeczna a konstytucja
- Rola umowy społecznej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.1 charakteryzuje przyczyny osłabnięcia pozycji Stanów Zjednoczonych Ameryki na świecie na początku lat 70. i wzrostu wpływów światowego obozu komunistycznego (porażka w Wietnamie, afera Watergate, kryzys energetyczny)
- Wojna wietnamska
- Od polityki odprężenia do gwiezdnych wojen. Nowy kurs w polityce USA i państw zachodnich wobec bloku wschodniego do 1985 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.1 charakteryzuje pojęcie nowego światowego ładu (New World Order) i podaje przykłady jego funkcjonowania (I wojna w Zatoce Perskiej w 1990 roku)
- Świat po zakończeniu zimnej wojny. Mocarstwowa rola Stanów Zjednoczonych
- Wojny w Zatoce Perskiej
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.1 charakteryzuje główne zmiany kulturowe zachodzące w świecie zachodnim na przykładzie: ideologii „politycznej poprawności”, wielokulturowości, nowej definicji praw człowieka, rodziny, małżeństwa i płci; umieszcza te zmiany na tle kulturowego dziedzictwa Zachodu ujętego w myśli grecko-rzymskiej i chrześcijańskiej
- Krótka historia gender
- Związki jednopłciowe a wspieranie rodzin
- Wielokulturowość w Europie
- Wielokulturowość
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1. Programy i rozkłady materiału.
Czekamy na Państwa materiały i propozycje!
- Rozkład treści programowych z odniesieniem do podstawy programowej.
- Jak uczyć HiT? Autorski Program „Zorze”
- HiT dla szkoły branżowej SOP Oświatowiec Toruń
- Program WSiP historia i teraźniejszość
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Jan Palach. Symbol zdradzonego pokolenia
- Marzec ’68 – dr hab. Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski
- Wyjechałem z Polski, bo…
- Chińska Republika Ludowa
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.2 wyjaśnia pojęcie dekolonizacji oraz wskazuje jej główne etapy i konsekwencje
- Scenariusz zajęć „Historia kolonializmu”
- The British Museum is full of stolen artifacts (język angielski)
- Długa droga wyzwolenia: mechanizmy procesu dekolonizacji i jego następstwa
- Dekolonizacja Afryki. Polityka apartheidu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.2 wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii (1979 rok) i Ronalda Reagana w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1980 rok) dla relacji Wschód–Zachód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.3 przedstawia klasyczne określenie dobra wspólnego (bonum commune) i charakteryzuje jego obecność we współczesnych doktrynach politycznych
- Dobro wspólne
- Jak mogę pomóc ubogim?
- Bonum commune: trzy uwagi o dobru wspólnym
- Normatywny charakter “bonum commune”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.2 charakteryzuje konsekwencje wzrostu wpływów komunistycznych na świecie w latach 70. XX wieku (ludobójcza polityka Czerwonych Khmerów w Kambodży, kubańscy „doradcy” w Afryce)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.2 charakteryzuje kolejne etapy integracji europejskiej po 1992 roku (traktat z Maastricht, powstanie Unii Europejskiej, wprowadzenie waluty euro)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.2 charakteryzuje – z wykorzystaniem swojej wiedzy o relacjach i związkach państw – cele i zasady Organizacji Narodów Zjednoczonych, opisuje jej strukturę (główne organy i wybrane organizacje wyspecjalizowane), przedstawia mocne i słabe strony jej funkcjonowania
- Bezradna czy nie? Rada bezpieczeństwa ONZ wobec wyzwań współczesności
- ONZ i jego rola w tworzeniu i realizacji zasad zrównoważonego rozwoju
- ONZ – cele, metody działania, organy – WOS w Pigułce #2
- ONZ po zimnej wojnie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.2 wskazuje na różnice między tolerowaniem a akceptacją zjawisk kulturowych i społecznych
- Czy imigranci zabiorą mi pracę?
- Czy granice powinny być otwarte?
- Świat widziany wieloma oczami, czyli od empatii do tolerancji
- Tolerancja i religie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2. Wskazówki i narzędzia
- Odwrócona lekcja – o pracy metodą flipped lesson
- Debatowanie jako metoda pracy z uczniami
- Teraźniejszość, która pożera historię
- Historia współczesna w szkole – jak to robić skutecznie i angażująco?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.3 charakteryzuje opór społeczeństw Europy Środkowej wobec komunizmu na przykładzie powstań antykomunistycznych w Berlinie (1953 rok) i na Węgrzech (1956 rok)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.3 charakteryzuje główne przyczyny erozji systemu komunistycznego w latach 80. (wewnętrzne wady systemu, „rewolucja ducha” za „żelazną kurtyną”, twarda postawa Zachodu)
- Upadek Imperium reż. Andrzej Titkow
- Droga do upadku systemu komunistycznego w Polsce
- Rozdzielanie żelaznej kurtyny
- Kryzysy społeczno-polityczne w PRL
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4. Świat i Polska w latach 1970-1980
- Infografiki – Grudzień ’70 na Wybrzeżu (do pobrania)
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Dekada Edwarda Gierka (1970–1980)
- Geneza i założenia reform Edwarda Gierka
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.4 wyróżnia podstawowe sposoby realizacji społecznego bytu człowieka: rodzinę, naród, państwo i związki państw; przedstawia specyfikę każdego z nich i ich komplementarność;
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.3 wyjaśnia przełomowe znaczenie zbliżenia Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Chin na początku lat 70.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.3 wyjaśnia przyczyny i konsekwencje zmian politycznych w Afryce – zniesienie apartheidu w RPA, ludobójstwo w Rwandzie (1994 rok)
- Apartheid (czytaj aparthait)
- Konflikty międzynarodowe i etniczne na obszarze Afryki – Rwanda, Burundi, Kongo
- Pierwsze wolne wybory po zakończeniu apartheidu
- Ludobójstwa w XX wieku. Rozmowa z Konstantym Gebertem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.3 charakteryzuje odmienności ustrojów państw zachodnich i państw bloku sowieckiego – z wykorzystaniem swojej wiedzy o różnicach między demokracją i totalitaryzmem
- Podzieleni – Niemcy po dwóch stronach muru
- Scenariusz zajęć „Totalitaryzmy i demokratyzacja”
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.3 przedstawia kulturowe, społeczne i ekonomiczne konsekwencje rozwoju internetu i technologii cyfrowych
- Czy roboty zastąpią ludzi?
- Czy jesteśmy uzależnieni od mediów społecznościowych?
- Komunikacja bezpośrednia a wirtualna
- Era społeczeństwa internetowego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.4 wyjaśnia genezę i znaczenie pojęcia zimnej wojny oraz żelaznej kurtyny
- Zimna wojna
- The history of the Cuban Missile Crisis – Matthew A. Jordan
- Scenariusz zajęć „Zimna wojna”
- Relacje USA i ZSRR w czasach prezydentury Harry’ego Trumana
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.4 wyjaśnia pojęcia komunikacji społecznej oraz czwartej władzy
- Czy w naszym kraju panuje wolność słowa?
- Czy żyjemy w bańce informacyjnej?
- Komunikacja społeczna
- Media i opinia publiczna – WOS w Pigułce #24
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4. Materiały dla ambitnych
- Piotr Załęski: Edukacja obywatelska w Polsce w ostatnim stuleciu
- Skąd wzięła się Czechosłowacja. Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim
- Leksykon wiedzy politologicznej
- Jak Marzec ’68 wpłynął na zmiany społeczne i polityczne w Polsce?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Władza i polityka
- PAŃSTWO DEMOKRATYCZNE. Podręcznik KOSS online
- Globalna polityka klimatyczna
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- 7 minilekcji obywatelskich – lekcje 1,2,3,4,5,6
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5. Świat i Polska w latach 1980-1991
- Przełom 1989 roku – Jacek Staniszewski, Akademia Dobrej Edukacji
- 4 CZERWCA 1989 | W SAMO POŁUDNIE
- Solidarność i jej wpływ na przemiany roku 1989
- Wybory 4 czerwca 1989 i ich konsekwencje w Polsce i na świecie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.4 wyjaśnia, na czym polegał przełom 1956 roku w Polsce, wskazuje jego najważniejsze etapy (poznański Czerwiec, Jasnogórskie Śluby Narodu, powrót Gomułki do władzy, uwolnienie prymasa Stefana Wyszyńskiego)
- Poznański Czerwiec 1956 – Agnieszka Jankowiak-Maik, Babka od histy
- Polski Październik ’56 | Dudek o Historii
- Przemiany społeczne lat 50 i 60 – Polski październik a przemiany społeczne w Europie
- Polska odwilż. Oczekiwane zmiany i powrót na stare tory
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.4 charakteryzuje zmiany zachodzące w Chinach po śmierci Mao Zedonga (rządy Deng Xiaopinga i początek „państwowego kapitalizmu”)
- Przemiany w Chinach po śmierci Mao
- Przemiany w Chinach. Korea Północna
- Chiny. Od upadku Cesarstwa do narodzin supermocarstwa
- Najważniejsze, by kot łapał myszy. Przemiany w Chinach po śmierci Mao
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.5 wyjaśnia znaczenie wspólnoty samorządowej; zna treść i genezę zasady pomocniczości jako fundamentu współczesnych państw i formułuje płynące z niej wnioski dla codziennego funkcjonowania
- Czym się zajmuje gmina
- Na kogo głosuje się w wyborach samorządowych
- Wybory samorządowe
- Szkoła, przedszkole, żłobek. Edukacja w gminie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.4 wyjaśnia, na czym polegała „polityka odprężenia” (détente) w relacjach międzynarodowych w połowie lat 70.; wskazuje najważniejsze etapy porozumień rozbrojeniowych między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a ZSRS
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.4 wyjaśnia pojęcie i różne konteksty globalizacji (ekonomiczny, polityczny, kulturowy i ekologiczny)
- Globalizacja współczesnego świata – WOS w Pigułce #3
- Globalizacja i społeczeństwo obywatelskie
- Świat bez granic
- Globalizacja i jej problemy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.5 charakteryzuje znaczenie 1991 roku w najnowszej historii Polski (pierwsze wolne wybory parlamentarne, powołanie rządu Jana Olszewskiego)
- Rząd Olszewskiego i Noc teczek | Dudek o Historii
- Narodziny demokracji. Wybory parlamentarne 1991 | Dudek o Historii
- Burzliwe lata Sejmu I kadencji
- Dwie legendy rządu Olszewskiego – biała i czarna. Która prawdziwa? Sprawdza prof. Antoni Dudek
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.5 wyjaśnia znaczenie powstania NATO i Układu Warszawskiego
- Po co nam NATO?
- 14 maja: Powstanie Układu Warszawskiego
- Historia NATO. Od zimnej wojny po terroryzm
- I kryzys berliński (1948–1949) i powstanie NATO
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.5 wskazuje, na czym polega wartość swobodnej wymiany opinii, oraz przedstawia nowe formy ograniczenia wolności słowa w epoce cyfrowej
- Kto słucha, gdy naraz wszyscy mówią? – czyli o współczesnej “kulturze cyfrowego narcyzmu”
- Język, który zmienia świat – czyli o mocy i znaczeniu słów
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.5 charakteryzuje proces „destalinizacji” i wskazuje jego ograniczenia (na podstawie głównych tez „tajnego referatu” Chruszczowa z 1956 roku)
- Śmierć Stalina i walka o władzę w ZSRS
- Odwilż w Polsce
- XX Zjazd KPZR i tajny referat Chruszczowa
- O końcu epoki, który wyznaczyła śmierć Stalina
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.5 przedstawia proces powstawania ruchu społecznego „Solidarność”, jego przywódców, charakter, cele i tradycje, do których się odwoływał, a także jego znaczenie dla Polski i świata
- Lech Wałęsa – buntownik, „Bolek”, „Zadra”, prezydent
- Sierpień ‘80, czyli wielki strajk | Dudek o Historii
- Solidarność. Narodziny wolności
- Solidarność: pokojowa rewolucja
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.6 wyróżnia wspólnoty i grupy tworzące się na podstawie podobieństwa pochodzenia, kultury, sposobu życia, interesów i sytuacji ekonomicznej,
- Moja tożamość: rodzinna, lokalna, narodowa, europejska
- Subkultura i kontrkultura
- Charakterystyka grupy społecznej – podsumowanie
- Inny nie znaczy gorszy, inny nie znaczy wróg
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6. Świat i Polska w latach 1991-2001
- Globalizacja współczesnego świata – WOS w Pigułce #3
- Na rewersie mapy. USA kontra Chiny: druga zimna wojna?
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Globalizacja i społeczeństwo obywatelskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.5 wyjaśnia znaczenie postanowień Konferencji BWE w Helsinkach (1975 rok); charakteryzuje treść „pięciu koszyków” helsińskiej konferencji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.6 na przykładzie państw zachodnich charakteryzuje różnice programowe rządów socjaldemokratycznych, chadeckich, konserwatywnych i liberalnych w dziedzinie polityki społecznej, gospodarczej i wartości
- Fala populizmu czy już tsunami?
- Doktryny polityczne – WOS w Pigułce #8
- Współczesne idee polityczne
- Od liberalizmu do totalitaryzmu – idee polityczne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.6 omawia proces zmiany Unii Europejskiej w okresie po wstąpieniu Polski w jej struktury (wzrost pozycji Niemiec, zjawiska kryzysowe związane z imigracją, niestabilnością strefy euro, Brexitem i epidemią wywołaną wirusem SARS-CoV-2, a także kontrowersje ustrojowe i ideologiczne na forum instytucji unijnych)
- Jak działają grupy polityczne w Parlamencie Europejskim
- Wybory europejskie: instrukcja obsługi
- Parlament Europejski – kto, co i jak? Najważniejsze fakty o działalności PE
- Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024 – pytania i odpowiedzi
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.6 charakteryzuje zmiany w sposobie życia w krajach zachodnich wynikające z rozwoju technologii i mediów (telewizja), wzrostu zamożności społeczeństw oraz dorastania pokolenia powojennego; przedstawia ich odpowiedniki w krajach bloku sowieckiego
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
- Jak jedliśmy w PRL-u? Kartki i nagie haki w sklepach – AleHistoria odc.24
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.6 przedstawia okoliczności i skutki wprowadzenia przez władze stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku, formy walki reżimu PRL z wolnościowymi dążeniami Polaków (cenzura, „nieznani sprawcy”, Kopalnia Węgla Kamiennego „Wujek”, Lubin 1982 rok, zamordowanie Grzegorza Przemyka) oraz formy oporu wobec reżimu stanu wojennego
- Wojna polsko-jaruzelska. Postawy Polaków i świata wobec stanu wojennego
- Droga do stanu wojennego | Dudek o Historii
- Droga do konfrontacji
- Stosunek władz PRL do NSZZ “Solidarność”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7. Świat i Polska w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku
- Jak działają grupy polityczne w Parlamencie Europejskim
- Wybory europejskie: instrukcja obsługi
- Parlament Europejski – kto, co i jak? Najważniejsze fakty o działalności PE
- Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024 – pytania i odpowiedzi
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.6 wyjaśnia, na czym polegało przełomowe znaczenie „Ostpolitik” kanclerza Willy’ego Brandta
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.7 wyjaśnia przyczyny i konsekwencje objęcia władzy przez ugrupowania postkomunistyczne w Polsce w 1993 roku
- Pogrom ’93 | Dudek o Historii
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- Przemiany społeczno-polityczne, gospodarcze i kulturowe lat 90.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.7 wyjaśnia, jakie znaczenie miał plan Marshalla oraz czym był „cud gospodarczy” w RFN
- Plan Marshalla
- Komuniści odrzucają plan Marshalla
- Henderson: Niemiecki cud gospodarczy
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.7 charakteryzuje zjawisko postkomunizmu jako bariery rozwojowej i przedstawia najważniejsze przyczyny jego kryzysu w Polsce po 2001 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Kurs „Jak tworzyć treści historyczne z użyciem digital storytellingu”
- Piotr Załęski: Edukacja obywatelska w Polsce w ostatnim stuleciu
- Odwrócona lekcja – o pracy metodą flipped lesson
- Debatowanie jako metoda pracy z uczniami
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.7 wyjaśnia zjawisko „kultury masowej” i powstawanie w niej osobnego nurtu kultury młodzieżowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.7 charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w Polsce w okresie po wprowadzeniu stanu wojennego (pomoc wszystkim prześladowanym, kultura bez cenzury, msze za ojczyznę, osoba bł. ks. Jerzego Popiełuszki, pielgrzymki św. Jana Pawła II do Polski w 1983 i 1987 roku)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Polecane filmy
- “Scena zbrodni”
- “Panie przodem” (film w płatnym dostępie)
- “Minamata” (film w płatnym dostępie)
- “Dukhtar” (film w płatnym dostępie)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.8 wyjaśnia znaczenie organizacji celowych (np. organizacje polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia) tworzonych przez ludzi dla realizacji ich wspólnych interesów i zadań
- Organizacje społeczne
- Gra w zmianę
- Formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym
- Wybrane przykłady realizacji wolności i praw człowieka w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.7 charakteryzuje sposób rozliczenia się Niemiec z dziedzictwem rządów nazistowskich (przykłady pozytywne i negatywne: działalność Centrali Ścigania Zbrodni Hitlerowskich w Ludwigsburgu, kariera Heinza Reinefartha, sprawa reparacji i restytucji zagrabionych w Polsce dzieł sztuki)
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Zbrodnie nierozliczone. Heinz Reinefarth i Powstanie Warszawskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.8 charakteryzuje główne postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (preambuła, relacje między najważniejszymi organami władzy, niezawisłość sądów i trójpodział władzy, prawa i obowiązki obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, przepisy dotyczące małżeństwa i rodziny)
- Dlaczego warto znać Konstytucję? – Stanisław Zakroczymski, Uniwersytet Warszawski
- Konstytucja ’97 | Dudek o Historii
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- Polskie konstytucje
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.8 stosuje swoją wiedzę o związkach państw i pokrewieństwie narodów do charakterystyki początków integracji europejskiej na polu gospodarczym i politycznym (do 1957 roku) ze wskazaniem jej głównych powodów ideowych (chrześcijański światopogląd „Ojców Założycieli”), kulturowych (bliskość narodów europejskich) oraz politycznych (obawa przed ekspansją sowiecką, przygotowanie się na odbiór amerykańskiej pomocy w ramach tzw. planu Marshalla, rozwiązanie „problemu niemieckiego” przez integrację gospodarki RFN z innymi gospodarkami zachodnimi)
- Powojenna integracja europejska
- Deklaracja Schumana – maj 1950 r.
- Chrześcijańskie korzenie Unii Europejskiej. Co to jest katolicki uniwersalizm?
- Victoria Martín de la Torre: Ojców założycieli UE było pięciu: Schuman, Monnet, Adenauer, de Gasperi i Paul-Henri Spaak
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.8 charakteryzuje różne wizje wyjścia Polski z postkomunizmu i wyjaśnia, na czym polegało polityczne znaczenie wyborów parlamentarnych i prezydenckich 2005 roku w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Krótka historia gender
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
- Związki jednopłciowe a wspieranie rodzin
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.8 charakteryzuje zasady społecznej gospodarki rynkowej oraz „państwa dobrobytu”, przedstawia ich przykłady w odniesieniu do świata początku lat 60. XX wieku
- Doktryna socjalistyczna
- Słownik filozoficzny: państwo dobrobytu
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.8 charakteryzuje przejawy kryzysu systemu komunistycznego w Polsce w latach 80. (niewydolność gospodarcza) oraz jego skutki w połączeniu z represyjną polityką stanu wojennego (emigracja wielu wykształconych i zaangażowanych społecznie Polaków)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.9 wyjaśnia charakter wspólnot religijnych, ich odmienności związane z treścią wiary, kultem, nauczaniem moralnym i organizacją
- Kontrowersyjne pytanie tygodnika „Time”
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
- History of Ideas – Religion (język angielski)
- Tolerancja i religie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.8 charakteryzuje przebieg Grudnia 1970 roku i jego polityczne skutki (odejście Władysława Gomułki z funkcji szefa partii)
- Infografiki – Grudzień ’70 na Wybrzeżu (do pobrania)
- Upadek Gomułki: Grudzień ’70 | Dudek o Historii
- Grudzień 1970. Robotnicza rewolta na Wybrzeżu
- Grudzień 1970 roku i zmiana ekipy rządzącej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.9 charakteryzuje rządy Edwarda Gierka (dobrobyt na kredyt, uległość wobec ZSRS, zmiany w konstytucji PRL w 1976 roku)
- Dekada Edwarda Gierka (1970–1980)
- Geneza i założenia reform Edwarda Gierka
- “Wtłoczył ogromne środki do niewydolnego sytemu”. Prof. Antoni Dudek o Edwardzie Gierku
- Jak jedliśmy w PRL-u? Kartki i nagie haki w sklepach – AleHistoria odc.24
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.9 charakteryzuje sposób unormowania relacji między Rzecząpospolitą Polską i Kościołem katolickim w konkordacie z 1993 roku oraz między Rzecząpospolitą Polską i innymi związkami wyznaniowymi na mocy tzw. ustaw kościelnych
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Kościół katolicki w Polsce. Konkordat
- Podstawy prawne działalności związków wyznaniowych
- Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych w czasach III Rzeczypospolitej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.9 wykorzystuje swoją wiedzę o doktrynie praw człowieka do scharakteryzowania praw i wolności podanych w Powszechnej deklaracji praw człowieka ONZ z 1948 roku i Europejskiej konwencji praw człowieka Rady Europy z 1950 roku oraz ograniczeń w ich wykonywaniu i związanych z nimi obowiązków
- Europejska Konwencja Praw Człowieka
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- Międzynarodowy system ochrony praw człowieka – WOS w Pigułce #16
- Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.9 ocenia znaczenie i skutki katastrofy smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku dla państwa polskiego
- Katastrofa smoleńska i jej skutki
- Łączy nas Smoleńsk
- Już tylko połowa Polaków uważa, że to był wypadek. W zamach smoleński wierzy 78 proc. elektoratu PiS
- Wspomnienia o ofiarach katastrofy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Kryzys klimatyczny
- Wpływ człowieka na zmianę klimatu – Kamil Wyszkowski, UN Global Compact Network Poland
- Globalna polityka klimatyczna
- O klimacie z klimatem. Webinary WWF – kolekcja filmów.
- Dezinformacja wokół klimatu i polityki klimatycznej. Opinie Polek i Polaków
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.9 charakteryzuje przemiany społeczno-obyczajowe określane jako „rewolucja 1968 roku” (m.in. rewolta studencka, „rewolucja seksualna”) oraz ich intelektualne inspiracje (neomarksizm, „nowa lewica”)
- Współczesne zmiany społeczne i nowe ruchy protestu
- Rok 1968
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
- Współczesna filozofia polityki: Nowa Lewica
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.9 charakteryzuje genezę i znaczenie programu „pierestrojki” Michaiła Gorbaczowa
- Twórca czy niszczyciel? Michaił Gorbaczow i jego „pierestrojka”
- Reformy Michaiła Gorbaczowa
- Rozpad ZSRR – Geneza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Media w życiu publicznym
- NIE dla dezinformacji! Jak rozpoznać manipulację historią i historyczny fake news w Internecie
- Techniki umniejszania win Kościoła
- Komunikacja społeczna
- Smartfon medialny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.10 charakteryzuje państwo jako zorganizowane społeczeństwo (res publica) i wyjaśnia, jakie są podstawowe zadania państwa wobec jego obywateli oraz obowiązki obywateli względem ich państwa
- Panele obywatelskie. Przewodnik po demokracji, która działa. Publikacja w 6 językach
- Po co nam państwo?
- Prawa i obowiązki obywatelskie
- Państwo – definicja, geneza, funkcje
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.11 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty państwa oraz wyjaśnia, na czym polega racja stanu
- Państwo czy parapaństwo? Przypadek Naddniestrza
- Państwo – definicja, geneza, funkcje
- Państwo
- Racja stanu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.10 charakteryzuje główne przejawy opozycji w Polsce w latach 70.: Kościół katolicki i narodziny opozycji demokratycznej po protestach robotniczych w 1976 roku
- Powstanie opozycji demokratycznej w PRL – Aleksander Pawlicki, Szkoła Edukacji
- Kres Iluzji – Czerwiec ’76 | Dudek o Historii
- „Chcieliśmy po prostu być z nimi…”. Komitet Obrony Robotników i Komitet Samoobrony Społecznej „KOR” (1976-1981)
- KOR lata 70te
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.10 wyjaśnia pojęcie organizacji pozarządowej, omawia rolę i wskazuje przykłady organizacji pozarządowych (NGO) we współczesnej Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.10 charakteryzuje znaczenie przejęcia władzy w Chinach przez komunistów w 1949 roku oraz system rządów Mao Zedonga (największe ludobójstwo po 1945 roku w czasie Wielkiego Skoku, prześladowanie religii)
- Chiny cz. 2 – Rządy Mao
- Ciekawe Historie – uzupełnienie do odcinka Chiny cz. 2 – Rządy Mao
- Maoizm
- Mao Zedong
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.10 charakteryzuje idee i ruchy pacyfistyczne; wskazuje różnicę między ekologią a ekologizmem
- Różne oblicza pacyfizmu
- Nowe prądy ideowe: alterglobalizm i ekologizm
- Ruch pacyfistyczny i wizja globalnej zagłady
- Czy ekologia to wróg postępu?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Społeczeństwo obywatelskie i ruchy społeczne
- NO RULES, czyli co zrobić z byczkiem Fernando
- Gra “Dialog”
- BLM – historia antyrasizmu na jednym obrazku
- Ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emacypapcji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.10 wyjaśnia pojęcie uwłaszczenia nomenklatury na przykładzie polityki rządu Mieczysława Rakowskiego (1988–1989)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.12 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty jednostek samorządu terytorialnego jako wspólnot lokalnych
- Wspólnie działamy
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- ROLA SAMORZĄDU W POLSCE. WIĘCEJ CZY MNIEJ SAMODZIELNOŚCI?
- 7 MINILEKCJI OBYWATELSKICH
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.11 wyjaśnia znaczenie wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża dla Polski i świata.
- Jan Paweł II Papież Polak
- „Słowiański papież”. Rola Jana Pawła II i jego wpływ na przemiany społeczne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.11 charakteryzuje reformy w czasach rządów AWS i UW (1997–2001); wyjaśnia znaczenie powstania Instytutu Pamięci Narodowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.11 wyjaśnia znaczenie powstania państwa Izrael dla sytuacji na Bliskim Wschodzie i dla polityki międzynarodowej; przedstawia podstawowe zasady syjonizmu
- Betlejem – nieoczywistość miasta narodzenia
- Izrael – państwo projekt czy państwo narodowe. Rozmowa z Konstantym Gebertem
- Bliski Wschód po II wojnie
- Kwadratura koła, czyli spór arabsko-izraelski o rządy nad Palestyną w latach 1945–1949
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.11 przedstawia zakres działania poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem struktury głównych kierunków wydatków budżetowych na te działania oraz źródeł ich finansowania
- Samorząd terytorialny
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny
- Model władz lokalnych i regionalnych w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Lokalna wspólnota
- Krótki przepis na diagnozę społeczną
- Badamy naszą okolicę
- Młody Obywatel. Uczniowskie projekty na rzecz społeczności lokalnej.
- 7 minilekcji obywatelskich – lekcja 6
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.11 wyjaśnia, na czym polegały przemiany w Kościele zainicjowane na Soborze Watykańskim II i w czasie tzw. reform posoborowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauczania o relacjach Kościoła i świata
- Otwarcie na świat. II sobór watykański i teologia wyzwolenia
- Kościół katolicki w PRL cz. 2. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.11 charakteryzuje przebieg Jesieni Narodów w Europie Środkowej i Wschodniej; wskazuje na prekursorską rolę ruchu społecznego „Solidarność” oraz „rewolucji ducha” zainicjowanej przez św. Jana Pawła II
- Jesień Narodów 1989 r. Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem
- Przekształcenia ustrojowe w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. XX w.
- Jesień Ludów i upadek komunizmu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
- W 1989 roku Niemcy uciekali do Polski w poszukiwaniu wolności. AleHistoria odc. 104
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.13 objaśnia różne modele relacji kościołów i innych związków wyznaniowych z państwem, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji i współczesności Rzeczypospolitej
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
- Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
- Modele relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.12 charakteryzuje znaczenie wstąpienia Polski do NATO w 1999 roku i do Unii Europejskiej w 2004 roku
- Droga do Unii | Dudek o Historii
- Droga do NATO | Dudek o Historii
- Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej
- Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.12 charakteryzuje genezę i zasady islamizmu
- ISLAM CZY ISLAMIZM, CZYLI O TYM, JAK UNIKNĄĆ POZORNYCH SYNONIMÓW I STEREOTYPÓW
- Islamizm – dr Patrycja Sasnal, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
- Islamizm
- Islam i dżihad – czy są nierozłączne? O początkach działania Mahometa
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.12 wymienia największe skupiska Polaków na świecie, zna różnicę między pojęciem Polonii a pojęciem Polaków poza granicami kraju
- Tożsamość polska członków Polonii
- Polonia – podsumowanie
- Polacy w Wielkiej Brytanii – emigracja po 2004 roku
- Rosja. Polonia i Polacy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.12 opisuje główne pola zimnowojennej konfrontacji mocarstw w latach 1956–1970 (Niemcy/Berlin, Kuba, Wietnam); wyjaśnia pojęcie wojen zastępczych
- The rise and fall of the Berlin Wall – Konrad H. Jarausch
- The history of the Cuban Missile Crisis – Matthew A. Jordan
- Proste podziały? Walka o wpływy w świecie dwubiegunowym
- Zimna Wojna – oś czasu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.12 przedstawia główne wydarzenia związane z przełomem 1989 roku w Polsce (Okrągły Stół, wybory 4 czerwca 1989 roku, wybór gen. Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL, rząd Tadeusza Mazowieckiego); wyjaśnia pojęcie wyborów kontraktowych
- Przełom 1989 roku – Jacek Staniszewski, Akademia Dobrej Edukacji
- 4 CZERWCA 1989 | W SAMO POŁUDNIE
- Solidarność i jej wpływ na przemiany roku 1989
- Wybory 4 czerwca 1989 i ich konsekwencje w Polsce i na świecie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.13 dokonuje bilansu rządów komunistycznych w Polsce, wskazując na ich skutki w warstwie kultury, życia społecznego i gospodarczego
- Społeczeństwo i gospodarka PRL. Próba bilansu. Rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim
- Obraz PRL-u w polskiej historiografii
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.14 przedstawia zarówno klasyczną typologię ustrojów politycznych ze względu na stosunek do dobra wspólnego i na sposób rządu (monarchia, arystokracja, demokracja oraz tyrania, oligarchia i ochlokracja), jak i współczesne przeciwstawienie demokracji i totalitaryzmu
- Współczesny totalitaryzm jako skrajne przeciwieństwo demokracji – na przykładzie Korei Północnej
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
- The rise of modern populism
- Democracy – a short introduction (język angielski)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.13 charakteryzuje przejawy wzrostu globalnego znaczenia Chin w XXI wieku
- Na rewersie mapy. USA kontra Chiny: druga zimna wojna?
- Na rewersie mapy – Chiny, jeden kraj, wiele twarzy
- Trzy kłopoty wujka Xi
- Chiny wyzwaniem dla świata
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.13 charakteryzuje skutki II wojny światowej dla Polski w wymiarze politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym
- Między wschodem a zachodem – polskie cele wojenne 1939 a sytuacja Polski od 1945 r.
- Strach jako zjawisko społeczne po 1945 roku
- Wyzwania Polski na drodze do odbudowy po II wojnie światowej
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.13 wymienia osiągnięcia Polski po 1989 roku w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Zmiany społeczne w Polsce w okresie transformacji ustrojowej i problemy demograficzne cz. 1
- Zmiany społeczne w Polsce w okresie transformacji ustrojowej i problemy demograficzne cz. 2
- Niekonwencjonalne formy przystosowania się do zmiany systemowej na podstawie literatury
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.13 zna najważniejsze etapy wojen bliskowschodnich, ze szczególnym uwzględnieniem „wojny sześciodniowej” z 1967 roku
- Betlejem – nieoczywistość miasta narodzenia
- Konflikty bliskowschodnie
- Wojny w Iraku
- Bliski Wschód po II wojnie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.14 charakteryzuje przyczyny i przejawy antagonizmu sowiecko-chińskiego w latach 60. XX wieku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.14 charakteryzuje najważniejsze zmiany geopolityczne w najbliższym otoczeniu Polski w latach 1989–1991 (zjednoczenie Niemiec, rozpad Czechosłowacji oraz ZSRS), ze szczególnym uwzględnieniem powstania niepodległych państw bałtyckich, Ukrainy i Białorusi
- The rise and fall of the Berlin Wall – Konrad H. Jarausch
- Zjednoczenie Niemiec w 1990 roku
- Czechosłowacja. Od powojennego odrodzenia do aksamitnego rozwodu. Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim
- Rozpad ZSRS. Czeczenia
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.15 wyjaśnia, na czym polega demokracja – zarówno w wersji klasycznej (jako sposób wyznaczania rządzących), jak i w wersji liberalnej (jako polityczny wyraz „suwerenności ludu”
- Jak powstaje nowy rząd po wyborach
- Demokracja. Czego potrzebujemy, aby była skuteczna?
- Czy jesteśmy racjonalnymi wyborcami?
- Czy większość powinna decydować?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.14 podaje przykłady wzrostu agresywnej polityki Rosji od czasu objęcia rządów przez Władimira Putina (Czeczenia, Gruzja, Ukraina); przedstawia nowe formy rosyjskiego imperializmu („szantaż gazowy”, „wojna hybrydowa”, „wojna informacyjna”)
- Brama Europy. Ukraina między Wschodem i Zachodem
- Брама Європи. Україна між Сходом і Заходом
- Konflikty na świecie – konflikty w Czeczenii
- Konflikty na świecie – konflikt nadniestrzański
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.14 przedstawia – z wykorzystaniem swojej wiedzy o państwie i jego atrybutach – problem niepodległości Polski oraz sytuację polskiej państwowości i polityki w kraju i na emigracji po 1945 roku
- Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka. Rozmowa z prof. Andrzejem Paczkowskim
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
- Ostatni rozkaz dzienny dowódcy Armii Krajowej (1945)
- System partyjny partii hegemonicznej w państwie niedemokratycznym
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.14 wskazuje i charakteryzuje najpoważniejsze wyzwania stojące przed Polską u progu trzeciej dekady XXI wieku (zagrożenia geopolityczne, kryzys demograficzny, utrzymanie tożsamości kulturowej, bezpieczeństwo energetyczne, polityka klimatyczna oraz jej koszty finansowe i społeczne)
- Współczesna demokracja w Polsce i na świecie. Problemy i zagrożenia
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Jesteśmy różni czy równi?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.15 wyjaśnia pojęcie rewolucji kulturalnej, wskazując na jej różne konteksty znaczeniowe (jaka jest różnica między chińską „rewolucją kulturalną” a tą na Zachodzie)
- Chińska Republika Ludowa
- Współczesne zmiany społeczne i nowe ruchy protestu
- Rok 1968
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.15 wyjaśnia pojęcia dekomunizacji i lustracji w kontekście prób wychodzenia z postkomunizmu, ujmuje te pojęcia na tle porównawczym, uwzględniając przykłady Niemiec i Czechosłowacji
- Modele dekomunizacji i lustracji
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Pamięć zbiorowa, rozliczenia z przeszłością i konkurujące wspomnienia. Przykłady z Bułgarii, Litwy i Polski.
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Zbrodnia i kara? Sprawiedliwość okresu transformacji w krajach postkomunistycznych. Przykłady z Bułgarii, Litwy, Polski i Niemiec.
- Jaki model dekomunizacji i lustracji jest najbardziej sprawiedliwy?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.16 rozumie istotę prawa, wyjaśnia, czym jest prawo stanowione (lex) i jego związek z uprawnieniami (ius) obecnymi w niepisanych standardach, niezależnych od władzy prawodawczej; wie, na czym polega różnica między pozytywistyczną a prawnonaturalną koncepcją prawa
- System prawny w Polsce
- Do czego jest państwo prawa?
- Historia idei praw człowieka. Prawo naturalne a prawo stanowione
- Prawo a moralność
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.15 wyjaśnia pojęcie terroryzmu oraz przedstawia genezę i najważniejsze etapy „wojny z terroryzmem” (Afganistan, Irak)
- Historie konfliktu. Terroryzm
- Przyczyny i uwarunkowania rozwoju terroryzmu w Europie i na świecie w drugiej połowie XX w.
- Nowy terroryzm
- Współczesny terroryzm – WOS w Pigułce #23
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.15 wyjaśnia pojęcie okupacji przez przedstawiciela na przykładzie modelu kontroli Polski Ludowej przez Związek Sowiecki
- Między wschodem a zachodem – polskie cele wojenne 1939 a sytuacja Polski od 1945 r.
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
- Niedemokratyczny charakter polskich rozwiązań polityczno-ustrojowych z okresu Polski Ludowe
- Homo sovieticus dawniej i dziś
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.16 wyjaśnia znaczenie ideowo-moralne duszpasterskiego programu prymasa Stefana Wyszyńskiego (Jasnogórskie Śluby Narodu, Wielka Nowenna, obchody milenijne); wskazuje zasługi Kościoła dla integracji Ziem Zachodnich i Północnych z resztą Polski
- Program i działalność kardynała Stefana Wyszyńskiego – dr Dominika Kozłowska, Znak
- Wyszyński vs. Gomułka | Dudek o Historii
- Prymas Stefan Wyszyński
- Tekst orędzia biskupów polskich do niemieckich z 1965 r.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.16 wskazuje, na czym polegała transformacja gospodarczo-ustrojowa realizowana w Polsce po 1989 roku, na przykładzie założeń oraz implementacji planu Sachsa-Balcerowicza
- Reforma Leszka Balcerowicza, czyli spór o transformację
- Łódzki dyptyk. Wyprawa w przeszłość
- Plan Balcerowicza | Dudek o Historii
- Lekarz i jego gorzkie lekarstwo. Sytuacja gospodarcza w III Rzeczypospolitej i plan Balcerowicza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.17. rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne, rodzinne, administracyjne i karne
- Gałęzie i dziedziny prawa – prezentacja
- Rodzaje praw regulowanych przez prawo cywilne i rodzinne
- Zasady prawa
- Prawo administracyjne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.16 charakteryzuje zjawisko prześladowań religijnych, w tym na przykładzie losu społeczności chrześcijańskich w różnych strefach świata.
- Współczesne przykłady prześladowań na tle religijnym
- RFN: Coraz więcej wniosków azylowych od muzułmanów z Chin
- Wzrost prześladowań chrześcijan. Pandemia nie bez znaczenia
- ARTE Repotage. Irak: masakra Jazydów z Kojo
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.16 charakteryzuje najważniejsze mechanizmy sowietyzacji Polski w latach 1945–1956 (terror, propaganda, gospodarka planowa, rządy monopartyjne, przynależność do partii komunistycznej jako główna ścieżka kariery zawodowej i dobrobytu materialnego)
- Stalinizm w Polsce
- Jak komuniści doszli do władzy?
- Bez wyboru. Głosowania w PRL | Dudek o Historii
- Referendum ludowe 1946 r. i wybory parlamentarne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.17 charakteryzuje sposoby walki reżimu PRL z Kościołem w latach 60. i 70. (w tym spychanie ludzi wierzących do statusu obywateli drugiej kategorii)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.18 wyjaśnia podstawy i treść praw człowieka oraz ich związek z dziedzictwem cywilizacji zachodniej (inspiracje płynące z chrześcijaństwa oraz z nauki o prawie naturalnym sięgającej czasów grecko-rzymskich)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.17 przedstawia powojenną odbudowę kraju, zagospodarowanie i integrację Ziem Zachodnich i Północnych, procesy industrializacji, charakteryzuje zmiany polskiej wsi w wyniku reformy rolnej i kwestię jej kolektywizacji na wzór sowiecki
- Integracja i przebudowa – integrację Ziem Zachodnich i Północnych industrializacja, kolektywizacja i reforma rolna
- Blaski i cienie powojennej odbudowy
- Repatrianci na Ziemiach Odzyskanych – przymusowe przesiedlania
- Powojenne Nadodrze, czyli Polski Dziki Zachód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.18 wyjaśnia, na czym polegała komunistyczna polityka „rozdziału Kościoła od państwa”, z wykorzystaniem swojej wiedzy o różnych modelach relacji między związkami wyznaniowymi a państwem; wyjaśnia pojęcia: laicyzm, sekularyzm, indyferentyzm
- Historia relacji Kościoła katolickiego z PRL z perspektywy biografii Prymasa Tysiąclecia
- Kościół katolicki w PRL cz. 2. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke.
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Stosunki kościół-państwo w PRL
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.18 wyjaśnia znaczenie walki z korupcją dla kultury politycznej i efektywności gospodarczej państwa
- Korupcja w służbie zdrowia
- Najczęściej spotykane patologie władzy
- Problemy społeczne – korupcja
- Klientelizm w sprawowaniu władzy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.19 przedstawia zasady ogólne i katalog praw człowieka wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sądowe środki ochrony praw i wolności w Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich
- Dlaczego warto znać Konstytucję? – Stanisław Zakroczymski, Uniwersytet Warszawski
- Wszystkim razem i każdemu z osobna. Co Mnie/Tobie/Nam daje konstytucja?
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.18 charakteryzuje rozmaite reakcje społeczeństwa polskiego na rządy komunistów w Polsce, w tym główne formy sprzeciwu i oporu wobec komunizmu (do 1956 roku), w formie walki zbrojnej, opozycji politycznej, pracy kulturowej, zaangażowania na bezspornych polach pracy dla kraju oraz oporu wobec państwowej ateizacji
- Postawy społeczeństwa po 1945 r. – prof. Andrzej Friszke, Polska Akademia Nauk
- Między oporem a wiarą – początki komunizmu w Polsce
- Strach jako zjawisko społeczne po 1945 roku
- Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka. Rozmowa z prof. Andrzejem Paczkowskim
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.19 charakteryzuje przebieg tzw. wydarzeń 1968 roku w Polsce i ich różne konteksty (walka frakcyjna w PZPR z użyciem propagandy antysemickiej, wolnościowe dążenia narodu polskiego)
- Marzec ’68 – dr hab. Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski
- Wyjechałem z Polski, bo…
- Marzec 68 – bunt studentów, walka wewnątrz PZPR, antysemityzm
- Bunt młodych. Marzec ’68 | Dudek o Historii
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.19 wyjaśnia pojęcie społeczeństwa obywatelskiego i wskazuje przykłady jego funkcjonowania w Polsce po 1989 roku
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Rola społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznej transformacji. Przykłady z Bułgarii, Niemiec, Polski, Litwy i Ukrainy.
- Geneza społeczeństwa obywatelskiego
- Historia organizacji pozarządowych w Polsce
- Etapy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.20 charakteryzuje sprawiedliwość jako moralny fundament ładu społecznego, wyróżnia sprawiedliwość społeczną, rozdzielczą i wymienną
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.19 w kontekstach powstańczej walki „żołnierzy niezłomnych” (rtm. Witold Pilecki, płk Łukasz Ciepliński, Danuta Siedzikówna ps. „Inka”) oraz postawy prymasa Stefana Wyszyńskiego (jego „non possumus” i internowanie w latach 1953–1956) wymienia przykłady wierności zasadom i męstwa różnych postaci wobec prześladowców
- Święci, wyklęci, przeklęci – ludzie podziemia
- „Żołnierze wyklęci” – polityka i historia
- Walka z Kościołem katolickim
- Żołnierze Wyklęci odmitologizowani
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.20 charakteryzuje zmiany zachodzące w okresie powojennym w strukturze społeczeństwa polskiego i składzie narodowościowym państwa
- Społeczeństwo w powojennej Polsce – dr hab. Marta Bucholc, Uniwersytet Warszawski
- Ludzie na drogach. Ucieczki, deportacje, migracje po II wojnie światowej
- Struktura społeczna społeczeństwa polskiego
- Rozproszeni Bojkowie i Łemkowie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.20 wyjaśnia, czym była Praska Wiosna 1968 roku i interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, oraz wyjaśnia znaczenie terminu „doktryna Breżniewa”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.20 charakteryzuje zmiany dokonane w konstytucji Polski w 1989 roku
- Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Polska w Europie i świecie
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Na rewersie mapy – Chiny, jeden kraj, wiele twarzy
- Brama Europy. Ukraina między Wschodem i Zachodem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.21 rozumie znaczenie roztropności, społecznej komunikacji, sporu, dialogu, kompromisu, solidarności i pokoju społecznego
- Teorie konfliktów społecznych
- Sztuka dialogu, czyli jak rozwiązywać konflikty w grupie
- A force more powerful (język angielski)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.21 charakteryzuje konstytucję PRL z 1952 roku, jej określenie suwerena („lud pracujący”), a także jej charakter propagandowy i fasadowość w stosunku do realnych rządów PZPR
- Poprawki nanosił Stalin, ostateczną wersję opracował Bierut
- 70 lat temu uchwalono konstytucję PRL – Stalin wnosił poprawki
- „Wielka Karta Osiągnięć Narodu”? Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r.
- Ustrój Polski Ludowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.21 wyjaśnia pojęcie demokratycznego państwa prawa
- Art.2 – Zasada praworządności
- Praworządność i państwo prawa
- Państwo demokratyczne – kryteria
- Kryzys praworządności – jakie ma znaczenie dla młodych? Wykład prof. Adama Bodnara
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Wojna w Ukrainie
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Dzieciństwo w cieniu wojny: Zamojszczyzna 1942–1943, Ukraina 2023 Polska, Ukraina. Rozmowa z Agnieszką Jaczyńską
- Państwo czy parapaństwo? Przypadek Naddniestrza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.22 przedstawia powody tworzenia się związków międzypaństwowych i charakteryzuje unie państw na przykładzie nowożytnych dziejów Europy, odróżnia je od naturalnego pokrewieństwa narodów należących do określonych wspólnot kulturowych (np. narody Europy łacińskiej).
- Organizacja międzynarodowa
- Euro decyzje – scenariusze zajęć
- Formy współpracy międzynarodowej w Europie
- Międzynarodowe systemy współpracy i bezpieczeństwa. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.22 wyjaśnia znaczenie istnienia samorządu terytorialnego; charakteryzuje główne etapy jego odbudowy w Polsce po 1989 roku
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Samorząd terytorialny – WOS w Pigułce #13
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.23 charakteryzuje genezę, przebieg i konsekwencje „wojny na górze” w 1990 roku (pierwsze powszechne wybory prezydenckie w 1990 roku i zwycięstwo Lecha Wałęsy).
- Wojna na górze | Dudek o Historii
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- “Wojna na górze” i rozpad obozu solidarnościowego
- Wojna na górze – jak wyglądał konflikt między Lechem Wałęsą, a rządem Tadeusza Mazowieckiego?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały