Udostępnij
Skopiowano
1.1 wyjaśnia, dlaczego człowieka rozumie się w tradycji jako „istotę społeczną” (animal sociale), charakteryzuje odgrywane przez niego role społeczne oraz znaczenie życia społecznego dla jego rozwoju i spełnienia
- Socjalizacja
- Grupy i role społeczne
- Socjalizacja i grupy społeczne
- Nie jesteś sam. Człowiek jako istota społeczna
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia i prawa człowieka
- “Scena zbrodni”
- “Panie przodem” (film w płatnym dostępie)
- “Minamata” (film w płatnym dostępie)
- “Dukhtar” (film w płatnym dostępie)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.1 charakteryzuje konsekwencje polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe II wojny światowej dla świata
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Konferencja jałtańska, zwana również konferencją krymską 4–11 lutego 1945 r.
- Skutki wojny
- Skutki II wojny światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia II Rzeczpospolitej
- Dwie Konstytucje
- Dwudziestolecie międzywojenne: Polska i Świat
- Bilans otwarcia. Polska u progu Niepodległości
- Wojna 1920 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Dwudziestolecie międzywojenne
- Dwudziestolecie międzywojenne: Polska i Świat
- Wojna 1920 roku
- Narodziny Rosji Radzieckiej. Rozmowa z prof. Mirosławem Filipowiczem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
II wojna światowa
- Polacy na frontach II wojny światowej
- Polskie Państwo Podziemne
- Zagłada Żydów
- Spór o Powstanie Warszawskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1. Wiedza o podstawach życia społecznego
- Jak powstaje nowy rząd po wyborach
- Czym się zajmuje gmina
- Na kogo głosuje się w wyborach samorządowych
- Wybory samorządowe
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.1 przedstawia okoliczności i zasady traktatów rzymskich z 1957 roku oraz charakteryzuje funkcjonowanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
- Traktaty rzymskie. EWG
- Traktat rzymski (EWG)
- Powojenna integracja europejska
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Historia i prawa kobiet
- Krótka historia gender
- Legalizacja aborcji w USA – prawdy i mity
- Why should you read “The Handmaid’s Tale”? – Naomi R. Mercer
- GDZIE SIĘ PODZIAŁY WSZYSTKIE WYNALAZCZYNIE?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Globalne zależności
- Globalna polityka klimatyczna
- ONZ i jego rola w tworzeniu i realizacji zasad zrównoważonego rozwoju
- Na rzecz sprawiedliwszego świata.
- Cały świat w klasie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Migracje i wielokulturowość
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
- Migracje, przesiedlenia, zmiany zamieszkania
- Ludzie na drogach. Ucieczki, deportacje, migracje po II wojnie światowej
- Mniejszość żydowska w Polsce w latach 1918-2022
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.1 charakteryzuje przyczyny osłabnięcia pozycji Stanów Zjednoczonych Ameryki na świecie na początku lat 70. i wzrostu wpływów światowego obozu komunistycznego (porażka w Wietnamie, afera Watergate, kryzys energetyczny)
- Wojna wietnamska
- Od polityki odprężenia do gwiezdnych wojen. Nowy kurs w polityce USA i państw zachodnich wobec bloku wschodniego do 1985 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.1 charakteryzuje pojęcie nowego światowego ładu (New World Order) i podaje przykłady jego funkcjonowania (I wojna w Zatoce Perskiej w 1990 roku)
- Świat po zakończeniu zimnej wojny. Mocarstwowa rola Stanów Zjednoczonych
- Wojny w Zatoce Perskiej
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.1 charakteryzuje główne zmiany kulturowe zachodzące w świecie zachodnim na przykładzie: ideologii „politycznej poprawności”, wielokulturowości, nowej definicji praw człowieka, rodziny, małżeństwa i płci; umieszcza te zmiany na tle kulturowego dziedzictwa Zachodu ujętego w myśli grecko-rzymskiej i chrześcijańskiej
- Krótka historia gender
- Związki jednopłciowe a wspieranie rodzin
- Wielokulturowość w Europie
- Wielokulturowość
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1. Programy i rozkłady materiału.
Czekamy na Państwa materiały i propozycje!
- Rozkład treści programowych z odniesieniem do podstawy programowej.
- Jak uczyć HiT? Autorski Program „Zorze”
- HiT dla szkoły branżowej SOP Oświatowiec Toruń
- Program WSiP historia i teraźniejszość
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2. Świat i Polska w latach 1945–1956
- ISLAM CZY ISLAMIZM, CZYLI O TYM, JAK UNIKNĄĆ POZORNYCH SYNONIMÓW I STEREOTYPÓW
- Stalinizm w Polsce
- Po co nam NATO?
- 14 maja: Powstanie Układu Warszawskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.1 charakteryzuje zmiany w programach zachodnich partii lewicowych i prawicowych widoczne w latach 70. i 80. oraz wzrost popularności programów wolnorynkowych i konserwatywno-liberalnych („nowa prawica”, neoliberalizm)
- Reaganomika i thatcheryzm
- Doktryna liberalna we współczesnym świecie
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Liberalizm ekonomiczny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.2 wyjaśnia, w jaki sposób rozwijana w nowożytności koncepcja „umowy społecznej” różni się od tradycyjnego pojmowania naturalności więzi społecznych
- Co nas wiąże, czyli o umowie społecznej i preambułach
- Umowa społeczna
- Umowa społeczna a konstytucja
- Rola umowy społecznej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.3 przedstawia klasyczne określenie dobra wspólnego (bonum commune) i charakteryzuje jego obecność we współczesnych doktrynach politycznych
- Dobro wspólne
- Jak mogę pomóc ubogim?
- Bonum commune: trzy uwagi o dobru wspólnym
- Normatywny charakter “bonum commune”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.2 charakteryzuje konsekwencje wzrostu wpływów komunistycznych na świecie w latach 70. XX wieku (ludobójcza polityka Czerwonych Khmerów w Kambodży, kubańscy „doradcy” w Afryce)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.2 charakteryzuje kolejne etapy integracji europejskiej po 1992 roku (traktat z Maastricht, powstanie Unii Europejskiej, wprowadzenie waluty euro)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.2 charakteryzuje – z wykorzystaniem swojej wiedzy o relacjach i związkach państw – cele i zasady Organizacji Narodów Zjednoczonych, opisuje jej strukturę (główne organy i wybrane organizacje wyspecjalizowane), przedstawia mocne i słabe strony jej funkcjonowania
- Bezradna czy nie? Rada bezpieczeństwa ONZ wobec wyzwań współczesności
- ONZ i jego rola w tworzeniu i realizacji zasad zrównoważonego rozwoju
- ONZ – cele, metody działania, organy – WOS w Pigułce #2
- ONZ po zimnej wojnie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.2 wskazuje na różnice między tolerowaniem a akceptacją zjawisk kulturowych i społecznych
- Czy imigranci zabiorą mi pracę?
- Czy granice powinny być otwarte?
- Świat widziany wieloma oczami, czyli od empatii do tolerancji
- Tolerancja i religie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2. Wskazówki i narzędzia
- Odwrócona lekcja – o pracy metodą flipped lesson
- Debatowanie jako metoda pracy z uczniami
- Teraźniejszość, która pożera historię
- Historia współczesna w szkole – jak to robić skutecznie i angażująco?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Jan Palach. Symbol zdradzonego pokolenia
- Marzec ’68 – dr hab. Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski
- Wyjechałem z Polski, bo…
- Chińska Republika Ludowa
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.2 wyjaśnia pojęcie dekolonizacji oraz wskazuje jej główne etapy i konsekwencje
- Scenariusz zajęć „Historia kolonializmu”
- The British Museum is full of stolen artifacts (język angielski)
- Długa droga wyzwolenia: mechanizmy procesu dekolonizacji i jego następstwa
- Dekolonizacja Afryki. Polityka apartheidu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.2 wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii (1979 rok) i Ronalda Reagana w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1980 rok) dla relacji Wschód–Zachód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.3 charakteryzuje główne przyczyny erozji systemu komunistycznego w latach 80. (wewnętrzne wady systemu, „rewolucja ducha” za „żelazną kurtyną”, twarda postawa Zachodu)
- Upadek Imperium reż. Andrzej Titkow
- Droga do upadku systemu komunistycznego w Polsce
- Rozdzielanie żelaznej kurtyny
- Kryzysy społeczno-polityczne w PRL
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4. Świat i Polska w latach 1970-1980
- Infografiki – Grudzień ’70 na Wybrzeżu (do pobrania)
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Dekada Edwarda Gierka (1970–1980)
- Geneza i założenia reform Edwarda Gierka
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.4 wyróżnia podstawowe sposoby realizacji społecznego bytu człowieka: rodzinę, naród, państwo i związki państw; przedstawia specyfikę każdego z nich i ich komplementarność;
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.3 wyjaśnia przełomowe znaczenie zbliżenia Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Chin na początku lat 70.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.3 wyjaśnia przyczyny i konsekwencje zmian politycznych w Afryce – zniesienie apartheidu w RPA, ludobójstwo w Rwandzie (1994 rok)
- Apartheid (czytaj aparthait)
- Konflikty międzynarodowe i etniczne na obszarze Afryki – Rwanda, Burundi, Kongo
- Pierwsze wolne wybory po zakończeniu apartheidu
- Ludobójstwa w XX wieku. Rozmowa z Konstantym Gebertem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.3 charakteryzuje odmienności ustrojów państw zachodnich i państw bloku sowieckiego – z wykorzystaniem swojej wiedzy o różnicach między demokracją i totalitaryzmem
- Podzieleni – Niemcy po dwóch stronach muru
- Scenariusz zajęć „Totalitaryzmy i demokratyzacja”
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.3 przedstawia kulturowe, społeczne i ekonomiczne konsekwencje rozwoju internetu i technologii cyfrowych
- Czy roboty zastąpią ludzi?
- Czy jesteśmy uzależnieni od mediów społecznościowych?
- Komunikacja bezpośrednia a wirtualna
- Era społeczeństwa internetowego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.3 charakteryzuje opór społeczeństw Europy Środkowej wobec komunizmu na przykładzie powstań antykomunistycznych w Berlinie (1953 rok) i na Węgrzech (1956 rok)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.4 wyjaśnia, na czym polegał przełom 1956 roku w Polsce, wskazuje jego najważniejsze etapy (poznański Czerwiec, Jasnogórskie Śluby Narodu, powrót Gomułki do władzy, uwolnienie prymasa Stefana Wyszyńskiego)
- Poznański Czerwiec 1956 – Agnieszka Jankowiak-Maik, Babka od histy
- Polski Październik ’56 | Dudek o Historii
- Przemiany społeczne lat 50 i 60 – Polski październik a przemiany społeczne w Europie
- Polska odwilż. Oczekiwane zmiany i powrót na stare tory
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.4 charakteryzuje zmiany zachodzące w Chinach po śmierci Mao Zedonga (rządy Deng Xiaopinga i początek „państwowego kapitalizmu”)
- Przemiany w Chinach po śmierci Mao
- Przemiany w Chinach. Korea Północna
- Chiny. Od upadku Cesarstwa do narodzin supermocarstwa
- Najważniejsze, by kot łapał myszy. Przemiany w Chinach po śmierci Mao
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.5 wyjaśnia znaczenie wspólnoty samorządowej; zna treść i genezę zasady pomocniczości jako fundamentu współczesnych państw i formułuje płynące z niej wnioski dla codziennego funkcjonowania
- Czym się zajmuje gmina
- Na kogo głosuje się w wyborach samorządowych
- Wybory samorządowe
- Szkoła, przedszkole, żłobek. Edukacja w gminie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.4 wyjaśnia, na czym polegała „polityka odprężenia” (détente) w relacjach międzynarodowych w połowie lat 70.; wskazuje najważniejsze etapy porozumień rozbrojeniowych między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a ZSRS
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.4 wyjaśnia pojęcie i różne konteksty globalizacji (ekonomiczny, polityczny, kulturowy i ekologiczny)
- Globalizacja współczesnego świata – WOS w Pigułce #3
- Globalizacja i społeczeństwo obywatelskie
- Świat bez granic
- Globalizacja i jej problemy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.4 wyjaśnia genezę i znaczenie pojęcia zimnej wojny oraz żelaznej kurtyny
- Zimna wojna
- The history of the Cuban Missile Crisis – Matthew A. Jordan
- Scenariusz zajęć „Zimna wojna”
- Relacje USA i ZSRR w czasach prezydentury Harry’ego Trumana
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.4 wyjaśnia pojęcia komunikacji społecznej oraz czwartej władzy
- Czy w naszym kraju panuje wolność słowa?
- Czy żyjemy w bańce informacyjnej?
- Komunikacja społeczna
- Media i opinia publiczna – WOS w Pigułce #24
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4. Materiały dla ambitnych
- Piotr Załęski: Edukacja obywatelska w Polsce w ostatnim stuleciu
- Skąd wzięła się Czechosłowacja. Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim
- Leksykon wiedzy politologicznej
- Jak Marzec ’68 wpłynął na zmiany społeczne i polityczne w Polsce?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Władza i polityka
- PAŃSTWO DEMOKRATYCZNE. Podręcznik KOSS online
- Globalna polityka klimatyczna
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- 7 minilekcji obywatelskich – lekcje 1,2,3,4,5,6
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5. Świat i Polska w latach 1980-1991
- Przełom 1989 roku – Jacek Staniszewski, Akademia Dobrej Edukacji
- 4 CZERWCA 1989 | W SAMO POŁUDNIE
- Solidarność i jej wpływ na przemiany roku 1989
- Wybory 4 czerwca 1989 i ich konsekwencje w Polsce i na świecie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.5 charakteryzuje proces „destalinizacji” i wskazuje jego ograniczenia (na podstawie głównych tez „tajnego referatu” Chruszczowa z 1956 roku)
- Śmierć Stalina i walka o władzę w ZSRS
- Odwilż w Polsce
- XX Zjazd KPZR i tajny referat Chruszczowa
- O końcu epoki, który wyznaczyła śmierć Stalina
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.5 przedstawia proces powstawania ruchu społecznego „Solidarność”, jego przywódców, charakter, cele i tradycje, do których się odwoływał, a także jego znaczenie dla Polski i świata
- Lech Wałęsa – buntownik, „Bolek”, „Zadra”, prezydent
- Sierpień ‘80, czyli wielki strajk | Dudek o Historii
- Solidarność. Narodziny wolności
- Solidarność: pokojowa rewolucja
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.6 wyróżnia wspólnoty i grupy tworzące się na podstawie podobieństwa pochodzenia, kultury, sposobu życia, interesów i sytuacji ekonomicznej,
- Moja tożamość: rodzinna, lokalna, narodowa, europejska
- Subkultura i kontrkultura
- Charakterystyka grupy społecznej – podsumowanie
- Inny nie znaczy gorszy, inny nie znaczy wróg
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6. Świat i Polska w latach 1991-2001
- Globalizacja współczesnego świata – WOS w Pigułce #3
- Na rewersie mapy. USA kontra Chiny: druga zimna wojna?
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Globalizacja i społeczeństwo obywatelskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.5 wyjaśnia znaczenie postanowień Konferencji BWE w Helsinkach (1975 rok); charakteryzuje treść „pięciu koszyków” helsińskiej konferencji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.5 charakteryzuje znaczenie 1991 roku w najnowszej historii Polski (pierwsze wolne wybory parlamentarne, powołanie rządu Jana Olszewskiego)
- Rząd Olszewskiego i Noc teczek | Dudek o Historii
- Narodziny demokracji. Wybory parlamentarne 1991 | Dudek o Historii
- Burzliwe lata Sejmu I kadencji
- Dwie legendy rządu Olszewskiego – biała i czarna. Która prawdziwa? Sprawdza prof. Antoni Dudek
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.5 wyjaśnia znaczenie powstania NATO i Układu Warszawskiego
- Po co nam NATO?
- 14 maja: Powstanie Układu Warszawskiego
- Historia NATO. Od zimnej wojny po terroryzm
- I kryzys berliński (1948–1949) i powstanie NATO
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.5 wskazuje, na czym polega wartość swobodnej wymiany opinii, oraz przedstawia nowe formy ograniczenia wolności słowa w epoce cyfrowej
- Kto słucha, gdy naraz wszyscy mówią? – czyli o współczesnej “kulturze cyfrowego narcyzmu”
- Język, który zmienia świat – czyli o mocy i znaczeniu słów
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.6 charakteryzuje zmiany w sposobie życia w krajach zachodnich wynikające z rozwoju technologii i mediów (telewizja), wzrostu zamożności społeczeństw oraz dorastania pokolenia powojennego; przedstawia ich odpowiedniki w krajach bloku sowieckiego
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
- Jak jedliśmy w PRL-u? Kartki i nagie haki w sklepach – AleHistoria odc.24
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
- Przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.6 przedstawia okoliczności i skutki wprowadzenia przez władze stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku, formy walki reżimu PRL z wolnościowymi dążeniami Polaków (cenzura, „nieznani sprawcy”, Kopalnia Węgla Kamiennego „Wujek”, Lubin 1982 rok, zamordowanie Grzegorza Przemyka) oraz formy oporu wobec reżimu stanu wojennego
- Wojna polsko-jaruzelska. Postawy Polaków i świata wobec stanu wojennego
- Droga do stanu wojennego | Dudek o Historii
- Droga do konfrontacji
- Stosunek władz PRL do NSZZ “Solidarność”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7. Świat i Polska w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku
- Jak działają grupy polityczne w Parlamencie Europejskim
- Wybory europejskie: instrukcja obsługi
- Parlament Europejski – kto, co i jak? Najważniejsze fakty o działalności PE
- Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024 – pytania i odpowiedzi
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.6 wyjaśnia, na czym polegało przełomowe znaczenie „Ostpolitik” kanclerza Willy’ego Brandta
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.6 na przykładzie państw zachodnich charakteryzuje różnice programowe rządów socjaldemokratycznych, chadeckich, konserwatywnych i liberalnych w dziedzinie polityki społecznej, gospodarczej i wartości
- Fala populizmu czy już tsunami?
- Doktryny polityczne – WOS w Pigułce #8
- Współczesne idee polityczne
- Od liberalizmu do totalitaryzmu – idee polityczne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.6 omawia proces zmiany Unii Europejskiej w okresie po wstąpieniu Polski w jej struktury (wzrost pozycji Niemiec, zjawiska kryzysowe związane z imigracją, niestabilnością strefy euro, Brexitem i epidemią wywołaną wirusem SARS-CoV-2, a także kontrowersje ustrojowe i ideologiczne na forum instytucji unijnych)
- Jak działają grupy polityczne w Parlamencie Europejskim
- Wybory europejskie: instrukcja obsługi
- Parlament Europejski – kto, co i jak? Najważniejsze fakty o działalności PE
- Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024 – pytania i odpowiedzi
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Kurs „Jak tworzyć treści historyczne z użyciem digital storytellingu”
- Piotr Załęski: Edukacja obywatelska w Polsce w ostatnim stuleciu
- Odwrócona lekcja – o pracy metodą flipped lesson
- Debatowanie jako metoda pracy z uczniami
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.7 wyjaśnia zjawisko „kultury masowej” i powstawanie w niej osobnego nurtu kultury młodzieżowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.7 charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w Polsce w okresie po wprowadzeniu stanu wojennego (pomoc wszystkim prześladowanym, kultura bez cenzury, msze za ojczyznę, osoba bł. ks. Jerzego Popiełuszki, pielgrzymki św. Jana Pawła II do Polski w 1983 i 1987 roku)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Polecane filmy
- “Scena zbrodni”
- “Panie przodem” (film w płatnym dostępie)
- “Minamata” (film w płatnym dostępie)
- “Dukhtar” (film w płatnym dostępie)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.8 wyjaśnia znaczenie organizacji celowych (np. organizacje polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia) tworzonych przez ludzi dla realizacji ich wspólnych interesów i zadań
- Organizacje społeczne
- Gra w zmianę
- Formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym
- Wybrane przykłady realizacji wolności i praw człowieka w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.7 charakteryzuje sposób rozliczenia się Niemiec z dziedzictwem rządów nazistowskich (przykłady pozytywne i negatywne: działalność Centrali Ścigania Zbrodni Hitlerowskich w Ludwigsburgu, kariera Heinza Reinefartha, sprawa reparacji i restytucji zagrabionych w Polsce dzieł sztuki)
- Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji
- Zbrodnie nierozliczone. Heinz Reinefarth i Powstanie Warszawskie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.7 wyjaśnia przyczyny i konsekwencje objęcia władzy przez ugrupowania postkomunistyczne w Polsce w 1993 roku
- Pogrom ’93 | Dudek o Historii
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- Przemiany społeczno-polityczne, gospodarcze i kulturowe lat 90.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.7 wyjaśnia, jakie znaczenie miał plan Marshalla oraz czym był „cud gospodarczy” w RFN
- Plan Marshalla
- Komuniści odrzucają plan Marshalla
- Henderson: Niemiecki cud gospodarczy
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.7 charakteryzuje zjawisko postkomunizmu jako bariery rozwojowej i przedstawia najważniejsze przyczyny jego kryzysu w Polsce po 2001 roku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
- Krótka historia gender
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
- Związki jednopłciowe a wspieranie rodzin
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.8 charakteryzuje zasady społecznej gospodarki rynkowej oraz „państwa dobrobytu”, przedstawia ich przykłady w odniesieniu do świata początku lat 60. XX wieku
- Doktryna socjalistyczna
- Słownik filozoficzny: państwo dobrobytu
- Historia gospodarcza po II wojnie światowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.8 charakteryzuje przejawy kryzysu systemu komunistycznego w Polsce w latach 80. (niewydolność gospodarcza) oraz jego skutki w połączeniu z represyjną polityką stanu wojennego (emigracja wielu wykształconych i zaangażowanych społecznie Polaków)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.9 wyjaśnia charakter wspólnot religijnych, ich odmienności związane z treścią wiary, kultem, nauczaniem moralnym i organizacją
- Kontrowersyjne pytanie tygodnika „Time”
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
- History of Ideas – Religion (język angielski)
- Tolerancja i religie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.8 charakteryzuje przebieg Grudnia 1970 roku i jego polityczne skutki (odejście Władysława Gomułki z funkcji szefa partii)
- Infografiki – Grudzień ’70 na Wybrzeżu (do pobrania)
- Upadek Gomułki: Grudzień ’70 | Dudek o Historii
- Grudzień 1970. Robotnicza rewolta na Wybrzeżu
- Grudzień 1970 roku i zmiana ekipy rządzącej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.8 charakteryzuje główne postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (preambuła, relacje między najważniejszymi organami władzy, niezawisłość sądów i trójpodział władzy, prawa i obowiązki obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, przepisy dotyczące małżeństwa i rodziny)
- Dlaczego warto znać Konstytucję? – Stanisław Zakroczymski, Uniwersytet Warszawski
- Konstytucja ’97 | Dudek o Historii
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- Polskie konstytucje
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.8 stosuje swoją wiedzę o związkach państw i pokrewieństwie narodów do charakterystyki początków integracji europejskiej na polu gospodarczym i politycznym (do 1957 roku) ze wskazaniem jej głównych powodów ideowych (chrześcijański światopogląd „Ojców Założycieli”), kulturowych (bliskość narodów europejskich) oraz politycznych (obawa przed ekspansją sowiecką, przygotowanie się na odbiór amerykańskiej pomocy w ramach tzw. planu Marshalla, rozwiązanie „problemu niemieckiego” przez integrację gospodarki RFN z innymi gospodarkami zachodnimi)
- Powojenna integracja europejska
- Deklaracja Schumana – maj 1950 r.
- Chrześcijańskie korzenie Unii Europejskiej. Co to jest katolicki uniwersalizm?
- Victoria Martín de la Torre: Ojców założycieli UE było pięciu: Schuman, Monnet, Adenauer, de Gasperi i Paul-Henri Spaak
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.8 charakteryzuje różne wizje wyjścia Polski z postkomunizmu i wyjaśnia, na czym polegało polityczne znaczenie wyborów parlamentarnych i prezydenckich 2005 roku w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Kryzys klimatyczny
- Wpływ człowieka na zmianę klimatu – Kamil Wyszkowski, UN Global Compact Network Poland
- Globalna polityka klimatyczna
- O klimacie z klimatem. Webinary WWF – kolekcja filmów.
- Dezinformacja wokół klimatu i polityki klimatycznej. Opinie Polek i Polaków
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.9 charakteryzuje przemiany społeczno-obyczajowe określane jako „rewolucja 1968 roku” (m.in. rewolta studencka, „rewolucja seksualna”) oraz ich intelektualne inspiracje (neomarksizm, „nowa lewica”)
- Współczesne zmiany społeczne i nowe ruchy protestu
- Rok 1968
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
- Współczesna filozofia polityki: Nowa Lewica
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.9 charakteryzuje genezę i znaczenie programu „pierestrojki” Michaiła Gorbaczowa
- Twórca czy niszczyciel? Michaił Gorbaczow i jego „pierestrojka”
- Reformy Michaiła Gorbaczowa
- Rozpad ZSRR – Geneza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Media w życiu publicznym
- NIE dla dezinformacji! Jak rozpoznać manipulację historią i historyczny fake news w Internecie
- Techniki umniejszania win Kościoła
- Komunikacja społeczna
- Smartfon medialny
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.10 charakteryzuje państwo jako zorganizowane społeczeństwo (res publica) i wyjaśnia, jakie są podstawowe zadania państwa wobec jego obywateli oraz obowiązki obywateli względem ich państwa
- Panele obywatelskie. Przewodnik po demokracji, która działa. Publikacja w 6 językach
- Po co nam państwo?
- Prawa i obowiązki obywatelskie
- Państwo – definicja, geneza, funkcje
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.9 charakteryzuje rządy Edwarda Gierka (dobrobyt na kredyt, uległość wobec ZSRS, zmiany w konstytucji PRL w 1976 roku)
- Dekada Edwarda Gierka (1970–1980)
- Geneza i założenia reform Edwarda Gierka
- “Wtłoczył ogromne środki do niewydolnego sytemu”. Prof. Antoni Dudek o Edwardzie Gierku
- Jak jedliśmy w PRL-u? Kartki i nagie haki w sklepach – AleHistoria odc.24
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.9 charakteryzuje sposób unormowania relacji między Rzecząpospolitą Polską i Kościołem katolickim w konkordacie z 1993 roku oraz między Rzecząpospolitą Polską i innymi związkami wyznaniowymi na mocy tzw. ustaw kościelnych
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Kościół katolicki w Polsce. Konkordat
- Podstawy prawne działalności związków wyznaniowych
- Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych w czasach III Rzeczypospolitej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.9 wykorzystuje swoją wiedzę o doktrynie praw człowieka do scharakteryzowania praw i wolności podanych w Powszechnej deklaracji praw człowieka ONZ z 1948 roku i Europejskiej konwencji praw człowieka Rady Europy z 1950 roku oraz ograniczeń w ich wykonywaniu i związanych z nimi obowiązków
- Europejska Konwencja Praw Człowieka
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- Międzynarodowy system ochrony praw człowieka – WOS w Pigułce #16
- Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.9 ocenia znaczenie i skutki katastrofy smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku dla państwa polskiego
- Katastrofa smoleńska i jej skutki
- Łączy nas Smoleńsk
- Już tylko połowa Polaków uważa, że to był wypadek. W zamach smoleński wierzy 78 proc. elektoratu PiS
- Wspomnienia o ofiarach katastrofy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.10 charakteryzuje znaczenie przejęcia władzy w Chinach przez komunistów w 1949 roku oraz system rządów Mao Zedonga (największe ludobójstwo po 1945 roku w czasie Wielkiego Skoku, prześladowanie religii)
- Chiny cz. 2 – Rządy Mao
- Ciekawe Historie – uzupełnienie do odcinka Chiny cz. 2 – Rządy Mao
- Maoizm
- Mao Zedong
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.10 charakteryzuje idee i ruchy pacyfistyczne; wskazuje różnicę między ekologią a ekologizmem
- Różne oblicza pacyfizmu
- Nowe prądy ideowe: alterglobalizm i ekologizm
- Ruch pacyfistyczny i wizja globalnej zagłady
- Czy ekologia to wróg postępu?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Społeczeństwo obywatelskie i ruchy społeczne
- NO RULES, czyli co zrobić z byczkiem Fernando
- Gra “Dialog”
- BLM – historia antyrasizmu na jednym obrazku
- Ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emacypapcji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.10 wyjaśnia pojęcie uwłaszczenia nomenklatury na przykładzie polityki rządu Mieczysława Rakowskiego (1988–1989)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.11 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty państwa oraz wyjaśnia, na czym polega racja stanu
- Państwo czy parapaństwo? Przypadek Naddniestrza
- Państwo – definicja, geneza, funkcje
- Państwo
- Racja stanu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.10 charakteryzuje główne przejawy opozycji w Polsce w latach 70.: Kościół katolicki i narodziny opozycji demokratycznej po protestach robotniczych w 1976 roku
- Powstanie opozycji demokratycznej w PRL – Aleksander Pawlicki, Szkoła Edukacji
- Kres Iluzji – Czerwiec ’76 | Dudek o Historii
- „Chcieliśmy po prostu być z nimi…”. Komitet Obrony Robotników i Komitet Samoobrony Społecznej „KOR” (1976-1981)
- KOR lata 70te
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.10 wyjaśnia pojęcie organizacji pozarządowej, omawia rolę i wskazuje przykłady organizacji pozarządowych (NGO) we współczesnej Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.11 charakteryzuje reformy w czasach rządów AWS i UW (1997–2001); wyjaśnia znaczenie powstania Instytutu Pamięci Narodowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.11 wyjaśnia znaczenie powstania państwa Izrael dla sytuacji na Bliskim Wschodzie i dla polityki międzynarodowej; przedstawia podstawowe zasady syjonizmu
- Betlejem – nieoczywistość miasta narodzenia
- Izrael – państwo projekt czy państwo narodowe. Rozmowa z Konstantym Gebertem
- Bliski Wschód po II wojnie
- Kwadratura koła, czyli spór arabsko-izraelski o rządy nad Palestyną w latach 1945–1949
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.11 przedstawia zakres działania poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem struktury głównych kierunków wydatków budżetowych na te działania oraz źródeł ich finansowania
- Samorząd terytorialny
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny
- Model władz lokalnych i regionalnych w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Lokalna wspólnota
- Krótki przepis na diagnozę społeczną
- Badamy naszą okolicę
- Młody Obywatel. Uczniowskie projekty na rzecz społeczności lokalnej.
- 7 minilekcji obywatelskich – lekcja 6
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.11 wyjaśnia, na czym polegały przemiany w Kościele zainicjowane na Soborze Watykańskim II i w czasie tzw. reform posoborowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauczania o relacjach Kościoła i świata
- Otwarcie na świat. II sobór watykański i teologia wyzwolenia
- Kościół katolicki w PRL cz. 2. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.11 charakteryzuje przebieg Jesieni Narodów w Europie Środkowej i Wschodniej; wskazuje na prekursorską rolę ruchu społecznego „Solidarność” oraz „rewolucji ducha” zainicjowanej przez św. Jana Pawła II
- Jesień Narodów 1989 r. Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem
- Przekształcenia ustrojowe w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. XX w.
- Jesień Ludów i upadek komunizmu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
- W 1989 roku Niemcy uciekali do Polski w poszukiwaniu wolności. AleHistoria odc. 104
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.12 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty jednostek samorządu terytorialnego jako wspólnot lokalnych
- Wspólnie działamy
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- ROLA SAMORZĄDU W POLSCE. WIĘCEJ CZY MNIEJ SAMODZIELNOŚCI?
- 7 MINILEKCJI OBYWATELSKICH
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
4.11 wyjaśnia znaczenie wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża dla Polski i świata.
- Jan Paweł II Papież Polak
- „Słowiański papież”. Rola Jana Pawła II i jego wpływ na przemiany społeczne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.12 charakteryzuje znaczenie wstąpienia Polski do NATO w 1999 roku i do Unii Europejskiej w 2004 roku
- Droga do Unii | Dudek o Historii
- Droga do NATO | Dudek o Historii
- Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej
- Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.12 charakteryzuje genezę i zasady islamizmu
- ISLAM CZY ISLAMIZM, CZYLI O TYM, JAK UNIKNĄĆ POZORNYCH SYNONIMÓW I STEREOTYPÓW
- Islamizm – dr Patrycja Sasnal, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
- Islamizm
- Islam i dżihad – czy są nierozłączne? O początkach działania Mahometa
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.12 wymienia największe skupiska Polaków na świecie, zna różnicę między pojęciem Polonii a pojęciem Polaków poza granicami kraju
- Tożsamość polska członków Polonii
- Polonia – podsumowanie
- Polacy w Wielkiej Brytanii – emigracja po 2004 roku
- Rosja. Polonia i Polacy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.12 opisuje główne pola zimnowojennej konfrontacji mocarstw w latach 1956–1970 (Niemcy/Berlin, Kuba, Wietnam); wyjaśnia pojęcie wojen zastępczych
- The rise and fall of the Berlin Wall – Konrad H. Jarausch
- The history of the Cuban Missile Crisis – Matthew A. Jordan
- Proste podziały? Walka o wpływy w świecie dwubiegunowym
- Zimna Wojna – oś czasu
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.12 przedstawia główne wydarzenia związane z przełomem 1989 roku w Polsce (Okrągły Stół, wybory 4 czerwca 1989 roku, wybór gen. Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL, rząd Tadeusza Mazowieckiego); wyjaśnia pojęcie wyborów kontraktowych
- Przełom 1989 roku – Jacek Staniszewski, Akademia Dobrej Edukacji
- 4 CZERWCA 1989 | W SAMO POŁUDNIE
- Solidarność i jej wpływ na przemiany roku 1989
- Wybory 4 czerwca 1989 i ich konsekwencje w Polsce i na świecie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.13 objaśnia różne modele relacji kościołów i innych związków wyznaniowych z państwem, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji i współczesności Rzeczypospolitej
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Co mają wspólnego biblijny Abraham, Dekalog Dialogu i lotnisko Heathrow?
- Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
- Modele relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.13 charakteryzuje przejawy wzrostu globalnego znaczenia Chin w XXI wieku
- Na rewersie mapy. USA kontra Chiny: druga zimna wojna?
- Na rewersie mapy – Chiny, jeden kraj, wiele twarzy
- Trzy kłopoty wujka Xi
- Chiny wyzwaniem dla świata
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.13 charakteryzuje skutki II wojny światowej dla Polski w wymiarze politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym
- Między wschodem a zachodem – polskie cele wojenne 1939 a sytuacja Polski od 1945 r.
- Strach jako zjawisko społeczne po 1945 roku
- Wyzwania Polski na drodze do odbudowy po II wojnie światowej
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.13 wymienia osiągnięcia Polski po 1989 roku w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Zmiany społeczne w Polsce w okresie transformacji ustrojowej i problemy demograficzne cz. 1
- Zmiany społeczne w Polsce w okresie transformacji ustrojowej i problemy demograficzne cz. 2
- Niekonwencjonalne formy przystosowania się do zmiany systemowej na podstawie literatury
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.13 zna najważniejsze etapy wojen bliskowschodnich, ze szczególnym uwzględnieniem „wojny sześciodniowej” z 1967 roku
- Betlejem – nieoczywistość miasta narodzenia
- Konflikty bliskowschodnie
- Wojny w Iraku
- Bliski Wschód po II wojnie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.13 dokonuje bilansu rządów komunistycznych w Polsce, wskazując na ich skutki w warstwie kultury, życia społecznego i gospodarczego
- Społeczeństwo i gospodarka PRL. Próba bilansu. Rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim
- Obraz PRL-u w polskiej historiografii
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.14 przedstawia zarówno klasyczną typologię ustrojów politycznych ze względu na stosunek do dobra wspólnego i na sposób rządu (monarchia, arystokracja, demokracja oraz tyrania, oligarchia i ochlokracja), jak i współczesne przeciwstawienie demokracji i totalitaryzmu
- Współczesny totalitaryzm jako skrajne przeciwieństwo demokracji – na przykładzie Korei Północnej
- Totalitaryzm, kolektyw idealny
- The rise of modern populism
- Democracy – a short introduction (język angielski)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.14 podaje przykłady wzrostu agresywnej polityki Rosji od czasu objęcia rządów przez Władimira Putina (Czeczenia, Gruzja, Ukraina); przedstawia nowe formy rosyjskiego imperializmu („szantaż gazowy”, „wojna hybrydowa”, „wojna informacyjna”)
- Brama Europy. Ukraina między Wschodem i Zachodem
- Брама Європи. Україна між Сходом і Заходом
- Konflikty na świecie – konflikty w Czeczenii
- Konflikty na świecie – konflikt nadniestrzański
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.14 przedstawia – z wykorzystaniem swojej wiedzy o państwie i jego atrybutach – problem niepodległości Polski oraz sytuację polskiej państwowości i polityki w kraju i na emigracji po 1945 roku
- Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka. Rozmowa z prof. Andrzejem Paczkowskim
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
- Ostatni rozkaz dzienny dowódcy Armii Krajowej (1945)
- System partyjny partii hegemonicznej w państwie niedemokratycznym
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
7.14 wskazuje i charakteryzuje najpoważniejsze wyzwania stojące przed Polską u progu trzeciej dekady XXI wieku (zagrożenia geopolityczne, kryzys demograficzny, utrzymanie tożsamości kulturowej, bezpieczeństwo energetyczne, polityka klimatyczna oraz jej koszty finansowe i społeczne)
- Współczesna demokracja w Polsce i na świecie. Problemy i zagrożenia
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Jesteśmy różni czy równi?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.14 charakteryzuje przyczyny i przejawy antagonizmu sowiecko-chińskiego w latach 60. XX wieku
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.14 charakteryzuje najważniejsze zmiany geopolityczne w najbliższym otoczeniu Polski w latach 1989–1991 (zjednoczenie Niemiec, rozpad Czechosłowacji oraz ZSRS), ze szczególnym uwzględnieniem powstania niepodległych państw bałtyckich, Ukrainy i Białorusi
- The rise and fall of the Berlin Wall – Konrad H. Jarausch
- Zjednoczenie Niemiec w 1990 roku
- Czechosłowacja. Od powojennego odrodzenia do aksamitnego rozwodu. Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim
- Rozpad ZSRS. Czeczenia
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.15 wyjaśnia, na czym polega demokracja – zarówno w wersji klasycznej (jako sposób wyznaczania rządzących), jak i w wersji liberalnej (jako polityczny wyraz „suwerenności ludu”
- Jak powstaje nowy rząd po wyborach
- Demokracja. Czego potrzebujemy, aby była skuteczna?
- Czy jesteśmy racjonalnymi wyborcami?
- Czy większość powinna decydować?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.15 wyjaśnia pojęcie terroryzmu oraz przedstawia genezę i najważniejsze etapy „wojny z terroryzmem” (Afganistan, Irak)
- Historie konfliktu. Terroryzm
- Przyczyny i uwarunkowania rozwoju terroryzmu w Europie i na świecie w drugiej połowie XX w.
- Nowy terroryzm
- Współczesny terroryzm – WOS w Pigułce #23
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.15 wyjaśnia pojęcie okupacji przez przedstawiciela na przykładzie modelu kontroli Polski Ludowej przez Związek Sowiecki
- Między wschodem a zachodem – polskie cele wojenne 1939 a sytuacja Polski od 1945 r.
- PKWN- samozwańczy, marionetkowy, tymczasowy
- Niedemokratyczny charakter polskich rozwiązań polityczno-ustrojowych z okresu Polski Ludowe
- Homo sovieticus dawniej i dziś
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.15 wyjaśnia pojęcie rewolucji kulturalnej, wskazując na jej różne konteksty znaczeniowe (jaka jest różnica między chińską „rewolucją kulturalną” a tą na Zachodzie)
- Chińska Republika Ludowa
- Współczesne zmiany społeczne i nowe ruchy protestu
- Rok 1968
- Lata 60 i 70 XX wieku: czas buntowników. Rewolucja obyczajowa, bunty studenckie, ruchy młodzieżowe i subkultury, rosnąca rola kobiet.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.15 wyjaśnia pojęcia dekomunizacji i lustracji w kontekście prób wychodzenia z postkomunizmu, ujmuje te pojęcia na tle porównawczym, uwzględniając przykłady Niemiec i Czechosłowacji
- Modele dekomunizacji i lustracji
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Pamięć zbiorowa, rozliczenia z przeszłością i konkurujące wspomnienia. Przykłady z Bułgarii, Litwy i Polski.
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Zbrodnia i kara? Sprawiedliwość okresu transformacji w krajach postkomunistycznych. Przykłady z Bułgarii, Litwy, Polski i Niemiec.
- Jaki model dekomunizacji i lustracji jest najbardziej sprawiedliwy?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.16 rozumie istotę prawa, wyjaśnia, czym jest prawo stanowione (lex) i jego związek z uprawnieniami (ius) obecnymi w niepisanych standardach, niezależnych od władzy prawodawczej; wie, na czym polega różnica między pozytywistyczną a prawnonaturalną koncepcją prawa
- System prawny w Polsce
- Do czego jest państwo prawa?
- Historia idei praw człowieka. Prawo naturalne a prawo stanowione
- Prawo a moralność
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.17. rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne, rodzinne, administracyjne i karne
- Gałęzie i dziedziny prawa – prezentacja
- Rodzaje praw regulowanych przez prawo cywilne i rodzinne
- Zasady prawa
- Prawo administracyjne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
6.16 charakteryzuje zjawisko prześladowań religijnych, w tym na przykładzie losu społeczności chrześcijańskich w różnych strefach świata.
- Współczesne przykłady prześladowań na tle religijnym
- RFN: Coraz więcej wniosków azylowych od muzułmanów z Chin
- Wzrost prześladowań chrześcijan. Pandemia nie bez znaczenia
- ARTE Repotage. Irak: masakra Jazydów z Kojo
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.16 charakteryzuje najważniejsze mechanizmy sowietyzacji Polski w latach 1945–1956 (terror, propaganda, gospodarka planowa, rządy monopartyjne, przynależność do partii komunistycznej jako główna ścieżka kariery zawodowej i dobrobytu materialnego)
- Stalinizm w Polsce
- Jak komuniści doszli do władzy?
- Bez wyboru. Głosowania w PRL | Dudek o Historii
- Referendum ludowe 1946 r. i wybory parlamentarne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.16 wyjaśnia znaczenie ideowo-moralne duszpasterskiego programu prymasa Stefana Wyszyńskiego (Jasnogórskie Śluby Narodu, Wielka Nowenna, obchody milenijne); wskazuje zasługi Kościoła dla integracji Ziem Zachodnich i Północnych z resztą Polski
- Program i działalność kardynała Stefana Wyszyńskiego – dr Dominika Kozłowska, Znak
- Wyszyński vs. Gomułka | Dudek o Historii
- Prymas Stefan Wyszyński
- Tekst orędzia biskupów polskich do niemieckich z 1965 r.
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.16 wskazuje, na czym polegała transformacja gospodarczo-ustrojowa realizowana w Polsce po 1989 roku, na przykładzie założeń oraz implementacji planu Sachsa-Balcerowicza
- Reforma Leszka Balcerowicza, czyli spór o transformację
- Łódzki dyptyk. Wyprawa w przeszłość
- Plan Balcerowicza | Dudek o Historii
- Lekarz i jego gorzkie lekarstwo. Sytuacja gospodarcza w III Rzeczypospolitej i plan Balcerowicza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.18 wyjaśnia podstawy i treść praw człowieka oraz ich związek z dziedzictwem cywilizacji zachodniej (inspiracje płynące z chrześcijaństwa oraz z nauki o prawie naturalnym sięgającej czasów grecko-rzymskich)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.17 przedstawia powojenną odbudowę kraju, zagospodarowanie i integrację Ziem Zachodnich i Północnych, procesy industrializacji, charakteryzuje zmiany polskiej wsi w wyniku reformy rolnej i kwestię jej kolektywizacji na wzór sowiecki
- Integracja i przebudowa – integrację Ziem Zachodnich i Północnych industrializacja, kolektywizacja i reforma rolna
- Blaski i cienie powojennej odbudowy
- Repatrianci na Ziemiach Odzyskanych – przymusowe przesiedlania
- Powojenne Nadodrze, czyli Polski Dziki Zachód
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.17 charakteryzuje sposoby walki reżimu PRL z Kościołem w latach 60. i 70. (w tym spychanie ludzi wierzących do statusu obywateli drugiej kategorii)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.19 przedstawia zasady ogólne i katalog praw człowieka wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sądowe środki ochrony praw i wolności w Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich
- Dlaczego warto znać Konstytucję? – Stanisław Zakroczymski, Uniwersytet Warszawski
- Wszystkim razem i każdemu z osobna. Co Mnie/Tobie/Nam daje konstytucja?
- Podręcznik „Jak uczyć ciekawie o Konstytucji i prawie? Tydzień Konstytucyjny dla Nauczycieli i Nauczycielek”
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.18 charakteryzuje rozmaite reakcje społeczeństwa polskiego na rządy komunistów w Polsce, w tym główne formy sprzeciwu i oporu wobec komunizmu (do 1956 roku), w formie walki zbrojnej, opozycji politycznej, pracy kulturowej, zaangażowania na bezspornych polach pracy dla kraju oraz oporu wobec państwowej ateizacji
- Postawy społeczeństwa po 1945 r. – prof. Andrzej Friszke, Polska Akademia Nauk
- Między oporem a wiarą – początki komunizmu w Polsce
- Strach jako zjawisko społeczne po 1945 roku
- Polskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka. Rozmowa z prof. Andrzejem Paczkowskim
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.18 wyjaśnia, na czym polegała komunistyczna polityka „rozdziału Kościoła od państwa”, z wykorzystaniem swojej wiedzy o różnych modelach relacji między związkami wyznaniowymi a państwem; wyjaśnia pojęcia: laicyzm, sekularyzm, indyferentyzm
- Historia relacji Kościoła katolickiego z PRL z perspektywy biografii Prymasa Tysiąclecia
- Kościół katolicki w PRL cz. 2. Rozmowa z prof. Andrzejem Friszke.
- Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie
- Stosunki kościół-państwo w PRL
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.18 wyjaśnia znaczenie walki z korupcją dla kultury politycznej i efektywności gospodarczej państwa
- Korupcja w służbie zdrowia
- Najczęściej spotykane patologie władzy
- Problemy społeczne – korupcja
- Klientelizm w sprawowaniu władzy
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.19 wyjaśnia pojęcie społeczeństwa obywatelskiego i wskazuje przykłady jego funkcjonowania w Polsce po 1989 roku
- MIĘDZYNARODOWY SCENARIUSZ LEKCJI Rola społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznej transformacji. Przykłady z Bułgarii, Niemiec, Polski, Litwy i Ukrainy.
- Geneza społeczeństwa obywatelskiego
- Historia organizacji pozarządowych w Polsce
- Etapy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.20 charakteryzuje sprawiedliwość jako moralny fundament ładu społecznego, wyróżnia sprawiedliwość społeczną, rozdzielczą i wymienną
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.19 w kontekstach powstańczej walki „żołnierzy niezłomnych” (rtm. Witold Pilecki, płk Łukasz Ciepliński, Danuta Siedzikówna ps. „Inka”) oraz postawy prymasa Stefana Wyszyńskiego (jego „non possumus” i internowanie w latach 1953–1956) wymienia przykłady wierności zasadom i męstwa różnych postaci wobec prześladowców
- Święci, wyklęci, przeklęci – ludzie podziemia
- „Żołnierze wyklęci” – polityka i historia
- Walka z Kościołem katolickim
- Żołnierze Wyklęci odmitologizowani
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.19 charakteryzuje przebieg tzw. wydarzeń 1968 roku w Polsce i ich różne konteksty (walka frakcyjna w PZPR z użyciem propagandy antysemickiej, wolnościowe dążenia narodu polskiego)
- Marzec ’68 – dr hab. Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski
- Wyjechałem z Polski, bo…
- Marzec 68 – bunt studentów, walka wewnątrz PZPR, antysemityzm
- Bunt młodych. Marzec ’68 | Dudek o Historii
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
3.20 wyjaśnia, czym była Praska Wiosna 1968 roku i interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, oraz wyjaśnia znaczenie terminu „doktryna Breżniewa”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.20 charakteryzuje zmiany dokonane w konstytucji Polski w 1989 roku
- Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Polska w Europie i świecie
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Na rewersie mapy – Chiny, jeden kraj, wiele twarzy
- Brama Europy. Ukraina między Wschodem i Zachodem
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.21 rozumie znaczenie roztropności, społecznej komunikacji, sporu, dialogu, kompromisu, solidarności i pokoju społecznego
- Teorie konfliktów społecznych
- Sztuka dialogu, czyli jak rozwiązywać konflikty w grupie
- A force more powerful (język angielski)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.20 charakteryzuje zmiany zachodzące w okresie powojennym w strukturze społeczeństwa polskiego i składzie narodowościowym państwa
- Społeczeństwo w powojennej Polsce – dr hab. Marta Bucholc, Uniwersytet Warszawski
- Ludzie na drogach. Ucieczki, deportacje, migracje po II wojnie światowej
- Struktura społeczna społeczeństwa polskiego
- Rozproszeni Bojkowie i Łemkowie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.21 wyjaśnia pojęcie demokratycznego państwa prawa
- Art.2 – Zasada praworządności
- Praworządność i państwo prawa
- Państwo demokratyczne – kryteria
- Kryzys praworządności – jakie ma znaczenie dla młodych? Wykład prof. Adama Bodnara
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
Wojna w Ukrainie
- Polska polityka wschodnia. Ze wschodu na zachód i z Zachodem na wschód
- Polska geopolityka – polskie wybory
- Dzieciństwo w cieniu wojny: Zamojszczyzna 1942–1943, Ukraina 2023 Polska, Ukraina. Rozmowa z Agnieszką Jaczyńską
- Państwo czy parapaństwo? Przypadek Naddniestrza
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.22 przedstawia powody tworzenia się związków międzypaństwowych i charakteryzuje unie państw na przykładzie nowożytnych dziejów Europy, odróżnia je od naturalnego pokrewieństwa narodów należących do określonych wspólnot kulturowych (np. narody Europy łacińskiej).
- Organizacja międzynarodowa
- Euro decyzje – scenariusze zajęć
- Formy współpracy międzynarodowej w Europie
- Międzynarodowe systemy współpracy i bezpieczeństwa. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
2.21 charakteryzuje konstytucję PRL z 1952 roku, jej określenie suwerena („lud pracujący”), a także jej charakter propagandowy i fasadowość w stosunku do realnych rządów PZPR
- Poprawki nanosił Stalin, ostateczną wersję opracował Bierut
- 70 lat temu uchwalono konstytucję PRL – Stalin wnosił poprawki
- „Wielka Karta Osiągnięć Narodu”? Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r.
- Ustrój Polski Ludowej
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.22 wyjaśnia znaczenie istnienia samorządu terytorialnego; charakteryzuje główne etapy jego odbudowy w Polsce po 1989 roku
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- Samorząd terytorialny – dr hab. Dawid Sześciło, Uniwersytet Warszawski
- Samorząd terytorialny – WOS w Pigułce #13
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
5.23 charakteryzuje genezę, przebieg i konsekwencje „wojny na górze” w 1990 roku (pierwsze powszechne wybory prezydenckie w 1990 roku i zwycięstwo Lecha Wałęsy).
- Wojna na górze | Dudek o Historii
- Przemiany ustrojowe w latach 1989-1997
- “Wojna na górze” i rozpad obozu solidarnościowego
- Wojna na górze – jak wyglądał konflikt między Lechem Wałęsą, a rządem Tadeusza Mazowieckiego?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały